Biegacze w komitywie z pszczołami – czyli cud miód i inne produkty

Fot. istockphoto.com

Leczenie chorób produktami, które „w pocie czoła” wypracowały pszczoły – nosi swoją nazwę. Apiterapia. Moc produktów stworzonych przez te żółto-czarne zwierzątka jest ogromna. Miód, propolis, mleczko pszczele, jad i wosk – znajdą się wśród nich zdrowe cukry, substancje przeciwzapalne i bakteriobójcze, wspomagające wchłanianie żelaza. Skupimy się na produktach najpopularniejszych i najistotniejszych z punktu widzenia biegacza.

Miód

Nie sposób chyba zacząć inaczej – to najpopularniejszy produkt pszczeli. Istnieją miody nektarowe czyli kwiatowe, spadziowe oraz mieszane. Na pierwszy rzut oka można je rozróżnić po barwie. Miody kwiatowe są jasne (delikatne i słodkie w smaku), natomiast miody spadziowe są ciemne (w smaku mniej słodkie, goryczkowe). Skład chemiczny miodu również zależy od surowca z jakiego został wyprodukowany, ale niezależnie od tego, w miodzie można znaleźć ok. 300 przeróżnych składników, które pozytywnie oddziałują na nasz organizm. Podstawowy składnik odżywczy w miodzie to cukier, w różnej formie głównie glukozy i fruktozy, kwasy organiczne występują tu w dużo mniejszej ilości ale biorąc pod uwagę ich siłę i aktywność są jednym z zasadniczych składników miodu, świadczących o ich właściwościach odżywczych, białka pochodzą z gruczołów wydzielniczych pszczół i ich ilość jest minimalna.

Udział sacharozy w miodzie jest bardzo mały, dzięki temu jest o wiele lepiej tolerowany niż klasyczny cukier gdyż nie fermentuje w przewodzie pokarmowym. Występują tu również laktuloza i dekstryny, cukry które są pożywką dla pozytywnej mikroflory naszego przewodu pokarmowego. Obecność kwasów organicznych jest szczególnie ważna dla osób z nietolerancją produktów mlecznych, przyspieszają one proces rozkładu białek i cukrów mlecznych. Miód jest produktem bardzo wskazanym w żywieniu osób aktywnych fizycznie. Bardzo sprawnie zaspokaja wzmożone zapotrzebowanie mięśni i komórek wątrobowych na węglowodany. Łączenie miodu z produktami białkowymi (sery, białe i czerwone mięso), roślinnymi (produkty owsiane, wszelakie kasze) blokuje wchłanianie i odkładanie się tłuszczu w wątrobie, dzięki temu pozostaje w niej więcej miejsca na gromadzenie glikogenu.

Zaleca się spożywanie miodu przed, w trakcie i po wysiłku. W tym ostatnim przypadku w znaczący sposób skracamy uczucie zmęczenia, przyspieszamy odnowę rezerw glikogenu, regenerację. Spożycie produktu wysoko węglowodanowego przed lub w trakcie intensywnego wysiłku może się skończyć dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Liczne badania wykazały, że miód jest jednym z najbezpieczniejszych produktów i ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jest minimalne. Miód ma właściwości bakteriobójcze, antybiotykowe – hamuje rozwój lub niszczy szereg bakterii, grzybów, wirusów i paciorkowców. Aktywność ta wynika z kwaśnego środowiska, obecności apidycyny i lizozymu, rozcieńczenie miodu znacznie zwiększa te właściwości. Bardzo istotna kwestia dla biegaczy to również fakt, że miód może wielokrotnie zwiększyć ilość przyswojonego żelaza zarówno pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego.

Fot. istockphoto.com

Pyłek kwiatowy

Pszczoły pobierają pyłek z kwiatów i mieszają go z odrobiną śliny. W odróżnieniu od miodu, pyłek kwiatowy nie zawiera w dominującej ilości jakiegoś określonego składnika odżywczego. Występują tu: aminokwasy, pełne białka, kwasy tłuszczowe, cukry, związki fenolowe, enzymy a także witaminy i składniki mineralne. Prawie połowa składników białkowych w pyłku to aminokwasy egzogenne czyli takie, których nasz organizm sam nie jest w stanie syntetyzować. Cukry to głównie fruktoza i glukoza, kwasy tłuszczowe to w większości NNKT, związki fenolowe reprezentowane są tu przez flawonoidy, katechiny czy leukotrieny a z witamin i składników mineralnych znajdują się tu: witaminy A, E, D, C, B1, B2, B6, kwas foliowy, wapń, magnez, potas, żelazo, miedź, cynk i selen. Na podstawie składu pyłku określono go jednym z najwartościowszych, odżywczych produktów roślinnych. Pyłek przyniesie naszemu organizmowi szereg korzyści:

– poprawę odżywienia organizmu – regularne spożywanie zwiększa poziom m. in. witaminy C i magnezu w tkankach, hemoglobiny i czerwonych krwinek we krwi;
– poprawę profilu lipidowego krwi – nawet osoby aktywne fizycznie mogą mieć problem z poziomem cholesterolu czy trójglicerydów we krwi, dotyczy to głównie osób z genetycznymi uwarunkowaniami oraz osób przetrenowanych;
– właściwości detoksacyjne – działanie to polega na unieszkodliwianiu lub eliminowaniu substancji toksycznych;
– składniki pyłku chronią komórki wątrobowe, sprzyjają regeneracji wątroby uszkodzonej przez różnego rodzaju substancje obniżając poziom enzymów wątrobowych i bilirubiny. Pyłek kwiatowy zaleca się osobom, które są narażone na znaczny kontakt z substancjami szkodliwymi, np. chorym przyjmującym duże ilości leków, przy zatruciach metalami ciężkimi ale również dla osób, które czynnie uprawiają sport w warunkach miejskich gdzie wraz z pochłanianym powietrzem przyjmują znaczne ilości substancji toksycznych;
– oddziaływanie na układ nerwowy – poprzez działanie tonizujące i zwiększenie ukrwienia tkanki nerwowej poprawia funkcjonowanie układu nerwowego, co pomaga przy częstych startach oraz zabezpiecza przed negatywnymi skutkami stresu w trakcie biegu (np. biegunki).

Mankamentem pyłku jest jednak to, że bardzo duże nasycenie składnikami odżywczymi oraz forma produktu często powodują uczucie ciężkości, zalegania na żołądku. Zazwyczaj po pewnym czasie te skutki uboczne mijają, tak więc wprowadzanie pyłku kwiatowego nie powinno mieć miejsca w czasie poprzedzającym starty co by nie narazić się na nieprzyjemne dolegliwości.

Mleczko pszczele

Ta substancja powstaje w gruczołach gardzielowych młodych pszczół robotnic, służy do karmienia larw i trutni przez pierwsze 3 dni życia. Ma konsystencję gęstej śmietany, kolor biało-kremowy i lekko kwaśny smak. Na rynku obecne jest w formie wysuszonej lub w mieszaninie z miodem.

Białko to zawiera prawie wszystkie aminokwasy w tym egzogenne, substancje lipidowe występują w formie kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych (NNKT), fosfolipidów, steroli i wosków. Obecne tu kwasy organiczne warunkują kwaśny posmak mleka i są to głównie kwas mlekowy i pirogronowy. Dominującymi cukrami są te proste czyli glukoza i fruktoza, cukry złożone występują również ale w nieznacznej ilości.

Mleczko pszczele zawiera większość uznanych za niezbędne witamin i składników mineralnych, wiele w znaczących ilościach: kwas pantotenowy, niacynę, witaminę PP, fosfor, potas, siarkę, cynk, żelazo i miedź. Właściwości mleczka pszczelego są tak szerokie, jak ilość substancji odżywczych w nim zawartych. Najsilniejsza z nich polega na przyspieszaniu procesów przemiany materii i regeneracji tkanek. Pozytywnie wpływa na przemiany białkowe oraz na wzrost poziomu i objętości czerwonych krwinek oraz hemoglobiny we krwi. Przyspiesza regenerację i odbudowę tkanek miękkich zarówno przy urazach zewnętrznych jak i wewnętrznych. Mleczko pszczele wykazuje działanie adaptogenne tzn. że poprzez wpływ na ośrodkowy układ nerwowy reguluje nasze funkcje fizyczne i psychiczne. Powoduje to szybsze ustępowanie uczucia zmęczenia, polepszenia samopoczucia oraz koncentracji czy też poprawy wzroku! Pobudzanie wytwarzania makrofagów oraz globulin przyczynia się do podwyższenia odporności organizmu.

Żeby nie było tak różowo, warto dodać, że na miód można być uczulonym – nietolerancja może się objawiać nudnościami, wymiotami, biegunką, wysypką, świądem. Wiele korzystnych substancji w nim zawartych traci swoje właściwości po obróbce termicznej, dlatego słodzenie herbaty miodem zapewnia nam niewiele więcej niż słodki smak. Słodzenie miodem „na zimno” jest znacznie zdrowsze i warto się na niego przestawić.