fbpx

Zdrowie i motywacja > Ciało biegacza > Zdrowie i motywacja

Bezsenność a bieganie

Bezsenność. Fot. Istockphoto.com

Bezsenność. Fot. Istockphoto.com

W obiegowej opinii utarło się, że aktywność fizyczna sprawia, że czujemy się odprężeni i lepiej zasypiamy. Okazuje się jednak, że nie zawsze tak się dzieje. Czym właściwie jest bezsenność? Dlaczego po mocnym treningu jesteśmy pobudzeni? Jak możemy sobie radzić z brakiem snu?

Nikomu nie trzeba tłumaczyć, że sen odgrywa w naszym życiu ogromną rolę, chociaż nadal nie odkryto jego mechanizmu. Nie wiadomo, dlaczego po pewnym czasie czuwania i aktywności w ciągu dnia, człowiek odczuwa zmęczenie, ogarnia go senność, zasypia, a następnie budzi się samoistnie. Głównym zadaniem snu jest odpoczynek – tym dłuższy, im większy wysiłek ciągu dnia, ale nie tylko. Poprzez sen odzyskujemy siły witalne, wzmacniamy system immunologiczny, w znacznym stopniu poprawiamy naszą zdolność koncentracji i pamięci, a także jesteśmy w stanie utrzymywać pozytywne nastawienie, dzięki czemu pokonujemy stres.

Przeciętnie człowiek potrzebuje od 7 do 8 godzin snu. Oczywiście zdarzają się ewenementy, jak Napoleon, który na sen poświęcał jedynie 3-4 godziny.

Szczęśliwy ten, kto nigdy nie zmagał się z problemem bezsenności. Jeśli nawet raz zdarzyło się nam, że nie mogliśmy zasnąć, to na pewno wymazaliśmy to z pamięci, bo nie ma w tym nic przyjemnego. Niektórzy sądzą, że bezsenność dotyka wyłącznie ludzi starszych, lecz jest to błędne przekonanie.

Wbrew pozorom o bezsenności mówimy nie tylko wtedy, kiedy nie możemy zasnąć, ale również wtedy, gdy często budzimy się w nocy, wstajemy zbyt wcześnie, nasz sen jest zbyt płytki. – Sen płytki nie jest w pełni wartościowy. Czasami 2-3-godzinny sen jest dla nas lepszy niż 6-7-godzinny sen płytki, tzw. na czuwaniu – twierdzi dr Krzysztof Mizera, fizjolog sportowy Centrum Olimpiakos.

W jaki sposób odróżnić sporadyczne zaburzenia snu od chronicznej bezsenności? – Jeżeli mamy problemy z zaśnięciem jednorazowo, np. po maratonie, ciężkim lub emocjonującym dniu, to nie ma w tym nic złego. Jeśli jednak obserwujemy, że mamy kłopot z zaśnięciem, czy tzw. płytki sen, a wcześniej tego nie obserwowaliśmy, to powinno nas to niepokoić – przekonuje Mizera.

Skąd ta bezsenność?

Jakie czynniki wywołują bezsenność? Jak zwykle odpowiedź nie jest jednoznaczna – ile osób, tyle czynników. Gdy jej przyczyny nie są znane, mamy do czynienia z bezsennością pierwotną, jest również jej inny rodzaj – bezsenność wtórna, której powodów jest wiele.

– Przyczyny mogą mieć podłoże patologiczne, psychologiczne, ale najczęściej jest to nadaktywność współczulnego układu nerwowego – mówi dr Mizera. – Często bezsenność jest też efektem przewlekłego zmęczenia, które przechodzi w przetrenowanie – dodaje.

Warto również podkreślić, że bezsenność może być rezultatem chorób somatycznych, układu nerwowego, duszności, chorób powiązanych z hormonami czy metabolizmem. Ponadto problemy z oddychaniem, chrapanie czy tryb pracy może wyzwalać w naszym organizmie taką, a nie inną reakcję.

Istnieje także pośredni związek pomiędzy dietą a bezsennością. Niektóre pokarmy mogą zawierać składniki uniemożliwiające zaśnięcie poprzez przyspieszenie metabolizmu i pobudzenie organizmu. – Przykładem mogą być różnego rodzaju papryki, po zjedzeniu których często nawet siedząc można się spocić. To samo dotyczy pokarmów ciężkostrawnych, które skonsumowane na noc, mogą spowodować problemy z zaśnięciem, a nawet snem – utrzymuje Krzysztof Mizera.

A co w przypadku biegania, czy jest wrogiem czy przyjacielem bezsenności? Niestety, nieprawdą jest przekonanie, że każda aktywność fizyczna ułatwia zasypianie. Niejednokrotnie sport może prowadzić wręcz do problemów z zaśnięciem i snem, czego konsekwencją jest brak regeneracji, a w najgorszym razie, przetrenowanie.

– Jeśli ktoś trenuje rekreacyjnie, w rozsądnych godzinach, może mieć lepszy sen, zatem aktywność fizyczna może pomóc, ale niekoniecznie musi. Kiedy trening wykonywany jest późnym wieczorem, np. kończymy o 22, a o 23 chcemy iść spać, to czasami może być to niemożliwe. Wówczas pobudzenie organizmu może być ciągle zbyt duże i osoba może mieć problemy z zaśnięciem. Jeden czasu na wyciszenie potrzebuje więcej, inny mniej, to sprawa indywidualna – dodaje dr Mizera. – Z kolei duży wysiłek fizyczny utrudnia zaśnięcie, tak często dzieje się wśród maratończyków, kiedy to po przebiegnięciu 42 km i mimo olbrzymiego zmęczenia, osoba ma problem z zaśnięciem – dodaje.

Często nie zauważamy, że nadmierny wysiłek fizyczny to dla organizmu ogromny stres, co z kolei sprawia, że nasz układ nerwowy jest nadaktywny, przez co nie jesteśmy w stanie zasnąć. Ponadto, jeżeli bardzo zależy nam na danym starcie, udziela się nam stres przedstartowy, co tylko zaognia sytuację.

Bezsenność – jak zabić potwora?

W przypadku, gdy problemy ze snem utrzymują się przez dłuższy czas, możemy bez wątpienia mówić o bezsenności przewlekłej. Zazwyczaj trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy lub nawet lat. Lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego najpierw wyeliminujmy czynniki, a następnie walczmy ze skutkami. Czasami możemy się wyleczyć samoistnie. – Jeśli jest to efekt przetrenowania, to po kilku dniach, gdy osoba się zregeneruje, bezsenność powinna ustąpić. Jeśli jednak ma ona podłoże patologiczne, powinien zająć się tym lekarz lub psycholog – przekonuje Krzysztof Mizera.

Bez przesady bezsenność można nazwać cichym, przyczajonym potworem. Pozornie nic nie zwiastuje jej negatywnych skutków. – Przede wszystkim bezsenność wpływa na spadek wydolności, mocy i szybkości. Odbija się również negatywnie na koncentracji i pracy układu nerwowego. Innymi słowy, sportowiec niewyspany to sportowiec zmęczony, a taki nie ma szans na skuteczną rywalizację – dodaje dr Mizera.

Jeśli problem już się pojawił, warto zastanowić się, jak sobie z nim poradzić. Jako że najczęściej bezsenność leży u podłoża przyczyn psychologicznych, powinniśmy zwracać większą uwagę na odpoczynek i relaks. – Każdy ma swoje sprawdzone metody. Niektórzy stosują medytację, inni relaksują się w kąpieli. Leki nie są dobrą metodą, chociaż czasem się przydają. Jeśli ktoś musi np. wstać o 4 rano i jechać samochodem 1000 km, dobrze, żeby się wyspać. Ale jak się wyspać skoro ciąży na nas presja na zasadzie muszę szybko zasnąć i spać głęboko, bo inaczej się nie wyśpię. Przez takie myślenie już się pobudzamy, co utrudnia zaśnięcie. Wówczas tabletka może być pomocna, jednak w codziennym życiu nie jest to dobra metoda – mówi Krzysztof Mizera. Tabletki uzależniają, dlatego skupiajmy się na zapobieganiu, abyśmy spokojnie mogli zanurzyć się w objęciach Morfeusza.

Chcesz być zawsze na bieżąco? Polub nas na Facebooku. Codzienną dawkę motywacji znajdziesz także na naszym Instagramie!
Zachęcamy także do słuchania naszego podcastowego cyklu „Czy tu się biega?”.
mm
Karolina Grądzka

Podoba ci się ten artykuł?

5 / 5. 1

Przeczytaj też

Bieganie z psem to wciąż w Polsce dyscyplina niszowa. O ile traktowanie czworonoga jako dobrego kompana podczas treningu jest coraz popularniejsze, to już startowanie z nim w zawodach niekoniecznie. Chcecie zacząć biegać z psem? Zobaczcie, jak się do tego zabrać.

Bieganie z psem – czyli dwie nogi i cztery łapy

Dobra wiadomość dla zawodniczek i zawodników 16. PKO Poznań Półmaratonu. Wzorem poprzednich lat na podstawie numeru startowego w dniu biegu, 14 kwietnia, można podróżować bezpłatnie pociągami wybranych przewoźników na terenie Województwa Wielkopolskiego. Taką możliwość dają […]

Bezpłatne podróże dla uczestników 16. PKO Poznań Półmaratonu – Sprawdź szczegóły!

Gościem tego odcinka z cyklu Czy tu się biega? jest Magda Skrocka z Fundacji „Maraton Warszawski”, która opowiada o największych zaskoczeniach 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonu Warszawskiego. Gościem tego odcinka podcastu z cyklu Czy tu się biega? […]

Największe zaskoczenia 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonu Warszawskiego. Magda Skrocka z FMW

Już za miesiąc w Łodzi odbędą się Mistrzostwa Polski w maratonie kobiet i mężczyzn. Czołówka polskich biegaczy ma też powalczyć o minima na Igrzyska Olimpijskie w Paryżu, choć zadanie to będzie bardzo trudne. DOZ Maraton […]

DOZ Maraton Łódź: Wyjątkowe wyzwania i rekordowa pula nagród czekają na biegaczy

Największy w historii Polski półmaraton, 33. edycja Mistrzostw Polski w półmaratonie, jeden z największych biegów na dystansie 5 kilometrów. Podczas weekendu z 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonem Warszawskim i New Balance Biegiem na Piątkę nie brakowało emocji […]

Rekordowy 18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski! Mateusz Kaczor bohaterem.

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski przechodzi do historii! To było niezwykłe wydarzenie. W stolicy pojawiło się 18 tys biegaczy. Na podium stanął Mateusz Kaczor, uzyskując przy tym tytuł Mistrza Polski. Mistrzynią została Monika Jackiewicz. Przydatne linki: […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski – relacja minuta po minucie

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski zapowiada się niezwykle emocjonująco m.in. ze względu na spodziewany bardzo wysoki poziom sportowy. Możemy spodziewać się zaciętej walki o zwycięstwo w biegu, rekordy tras, walki o medale mistrzostw Polski, a także […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski – kto powalczy o zwycięstwo, a kto o medale mistrzostw Polski?

Już w najbliższą niedzielę, 24 marca, w stolicy wystartuje 18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski oraz New Balance Bieg Na Piątkę. Na starcie obu biegów stanie 20 tysięcy biegaczy i biegaczek. Wydarzenie przyciąga – limit uczestników biegu […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski już w najbliższą niedzielę! Nadchodzi największa impreza biegowa w Polsce.