fbpx
To mózg decyduje o tym ile możemy z siebie dać podczas biegu

Zdrowie i motywacja > Psychologia biegania > Zdrowie i motywacja

Chcesz biegać szybciej? Użyj wizualizacji!

To mózg decyduje o tym ile możemy z siebie dać podczas biegu

To mózg decyduje o tym ile możemy z siebie dać podczas biegu

Na początku XX wieku badacze zaobserwowali, że u biegaczy, którzy w czasie badania „tylko” myśleli o bieganiu, aktywowały się te same mięśnie, które odpowiadały za wykonywanie danego ruchu. Dziś już wiemy, że wizualizacja może służyć poprawianiu wyników, nabywaniu nowych umiejętności technicznych i doskonaleniu tych nabytych. Może też podtrzymywać motywację, dzięki której zwiększamy pewność siebie i wiarę w osiągnięcie sukcesu. Korzysta z niej większość profesjonalnych sportowców i jest ona nieodłącznym elementem ich treningu. Czym jest i dlaczego działa?

Z Katarzyną Selwant rozmawia Eliza Czyżewska

Czym jest wizualizacja?

W treningu mentalnym używa się wizualizacji jako elementu do ćwiczeń, mówi się wtedy o treningu wyobrażeniowym. Jest on bardzo przydatny, zarówno w sporcie, jak i w życiu codziennym. Pomaga pokonać granice, które tkwią w nas samych. Bo jeśli siedzimy i czekamy na szansę, to ona najprawdopodobniej nigdy do nas nie przyjdzie. A jeśli na przykład jesteśmy osobami niepewnymi siebie, to istnieje takie ćwiczenie, w którym wyobrażamy sobie, jak by to było, gdybyśmy byli osobami pewnymi siebie, w konkretnej sytuacji, która stanowi dla nas trudność, z którą już kiedyś się mierzyliśmy. Musimy wtedy wyobrazić sobie konkretne obrazy, skutki naszego nowego zachowania, a także towarzyszące nam emocje. Podczas takiego wyobrażenia musimy zadać sobie pytania: „Jak będę wyglądał?”, „Jak będę się czuł?”.

W jakich jeszcze aspektach możemy wykorzystać wizualizację?

Możemy z niej korzystać praktycznie w każdym elemencie treningu mentalnego, pracując nad pewnością siebie, motywacją, radzeniem sobie ze stresem, z negatywnym nastawieniem. Jest ona bardzo przydatna w czasie choroby, czy powrotu po kontuzji. Dzięki niej możemy uczyć się nowych umiejętności, a także je doskonalić.

W jaki sposób możemy wykorzystać wizualizację w przypadku powrotu po kontuzji?

Weźmy np. skoki do wody z wysokości. Jeśli zawodnik miał w czasie skoku niefortunny upadek, który zakończył się kontuzją, to zaczyna bać się wody, zaczyna bać się skakania, a nawet wysokości. Powrót po takiej kontuzji jest trudny i wieloetapowy, bo uraz jest zarówno psychiczny, jak i fizyczny. Sportowiec musi na nowo oswoić się z tym sportem. Nie dość, że musi nauczyć się ponownie wchodzić do wody, musi też nauczyć się wchodzić na wieżę, oswajać się z wysokością. Jeśli jego mentalność jest zablokowana i boi się wykonać dany element, który kiedyś wykonywał dobrze, to musi przypomnieć sobie, jak robił to wcześniej i przywołać te obrazy z pamięci. To właśnie jest wizualizacja. Znam trenerów, którzy świetnie prowadzą takie treningi wizualizacyjne. Sadzają swoich zawodników na krześle i mówią im element po elemencie, co mają teraz zrobić: wejdź po schodkach, stań na wieży, wyprostuj ramiona, przygotuj się do skoku. Opowiadają o konkretnych elementach technicznych, które zawodnik wykonuje w myślach.

Jak działa wizualizacja? Jak to możliwe, że samo wyobrażenie sobie danej czynności może pomóc nam ją wykonać fizycznie?

Wiele lat temu przeprowadzono badanie, w którym uczestniczyły dwie grupy ludzi: jedna z nich ćwiczyła fizycznie, a druga tylko wyobrażała sobie, że wykonuje dane ćwiczenie. Okazało się, że wyobrażanie sobie, że wykonujemy dane ćwiczenie, wywołuje w odpowiednich mięśniach aktywność zbliżoną do tej, która pojawia się w czasie rzeczywistych ćwiczeń. Impulsy nerwowe przekazywane z mózgu do mięśni mogą zostać zachowane w pamięci, tak jakby ten ruch rzeczywiście został wykonany.

Wizualizacja to jednak proces, to nie są marzenia czy sny na jawie. Żeby nasze ciało mogło coś zapamiętać, potrzebujemy czasu i wielu powtórzeń.

Zdecydowanie, to się nie dzieje z dnia na dzień. Trening wyobrażeniowy łączy się z treningiem fizycznym, tylko w ten sposób jesteśmy w stanie osiągnąć największą efektywność. To jest jak z przełamaniem pewnego rodzaju lęku. Jeśli kontuzja zdarzyła mi się w czasie biegu, w górach, na trudnej trasie, i pojawia się np. lęk przed zbieganiem, to mogę taką trasę przejść spacerem, potem mogę spróbować zacząć zbiegać powoli, mogę biec z kimś, następnie mogę biec bardzo mocno sama. To byłby taki element wizualizacji na żywo, nie tylko wyobrażenia, ale przełamywanie się z tym, co mam w głowie, co może się zdarzyć, czyli przełamywania tej wizualizacji negatywnej.

Na co dzień dość często korzystamy z wizualizacji, ale zazwyczaj o zabarwieniu negatywnym.

Bardzo często budujemy negatywne scenariusze, co może przekładać się na negatywne myślenie na wielu płaszczyznach. Pamiętajmy, że negatywne myśli budują negatywne obrazy, a my możemy te negatywne obrazy wprowadzić w życie, powodując pewne sytuacje, co w psychologii nazywa się samospełniającą się przepowiednią. Załóżmy, że zostałam zaproszona na spotkanie, nie chce mi się na nie iść, bo uważam, że będzie sztywno. Co robię w tym momencie? Wizualizuję sobie, jak będzie na imprezie. Po czym z takim nastawieniem przychodzę i jestem już tak usztywniona swoim wcześniejszym wyobrażeniem, że odbieram wszystko negatywnie. Co finalnie może się przełożyć na to, że w mojej ocenie impreza będzie nieudana.

To samo może zdarzyć się w sporcie. Zapisałam się na bieg, ale czuję, że pójdzie mi źle, więc zaczynam się napinać i stresować. Nasze ciało, które odbiera sygnały od mózgu, również się napina. Startujemy, na początku wszystko idzie dobrze, ale przychodzi pierwszy kryzys. Mając pozytywne nastawienie pomyślelibyśmy: „Okej, biegniemy dalej”, ale osoba ze złym nastawieniem robi inaczej, często nie radzi sobie z presją. I wtedy może zrezygnować, zamiast podjąć walkę. To samo działa też w drugą stronę, jeśli myślimy pozytywnie – budujemy pozytywne obrazy. Wizualizacja to pozytywne przekonania na różne tematy, na wszystkie tematy.

Wizualizacja jest wykorzystywana przez większość, jeśli nie wszystkich profesjonalnych sportowców. Trening mentalny jest nieodłączną częścią ich treningu.

Profesjonalni sportowcy przed startem, oddaniem skoku czy wyjściem na boisko, w chwili koncentracji wyobrażają sobie daną czynność, którą za chwilę będą wykonywać. Ich mięśnie w tym momencie ulegają aktywacji. Przygotowują w ten sposób swój mózg i ciało do zadania, które za chwilę ma nastąpić. Sprinterzy są na przykład w stanie pobiec „w głowie” cały odcinek, dokładnie i z najdrobniejszymi szczegółami. Zawodnicy skoku wzwyż wizualizują sobie, jak dany skok będzie wyglądał, z jakich składa się elementów technicznych i co muszą zrobić. Myślę, że byłby problem z przebiegnięciem w głowie całego maratonu, bo nie wiem, czy ktoś jest w stanie skupić się na 3, 4 czy 5 godzin, żeby to sobie wyobrazić, ale można wyobrazić sobie poszczególne fragmenty tego biegu, skupić się na tym, który sprawia nam trudność.

Czy wizualizację możemy też stosować jako tworzenie strategii, czy scenariuszy na wypadek sytuacji, które mogą pokrzyżować nasze plany startowe, np. pogoda, kryzys, zmiana trasy itd.?

To pozwala nam poczuć się przygotowanym na wszystko, a w razie trudności zrobić to i to. To nie są tylko obrazy, to jest wypisanie w domu na kartce planu działania na wypadek sytuacji trudnych. Jeśli np. wiemy, że w maratonie po 30. km przychodzi „ściana”, to możemy przygotować się na to, możemy np. poczytać, popytać, coś zaplanować, wypisać czynności, które będziemy wykonywać, a później po kolei wizualizować to, co będziemy robić. To powoduje, że kiedy staniemy przed tą sytuacją, będziemy dokładnie wiedzieć, co i jak zrobić, żeby sobie z nią poradzić.

Jakie ćwiczenia możemy wykonywać sami w domu?

Jest takie ćwiczenie, nazywa się mapa marzeń. Zadajemy sobie pytania: „Do czego dążę?”, „Jak będę wyglądał, kiedy to osiągnę?”, „Jak będę się wtedy czuł?”. Następnie wycinamy z magazynów lub rysujemy wszystko to, co chcemy osiągnąć. To też jest wizualizacja. To jest coś, co mogę osiągnąć, urealniamy w ten sposób nasze marzenia. Przygotowaną mapę marzeń warto powiesić w miejscu, na które często będziemy spoglądać. To jest tak jak z normalnym treningiem, musimy to powtarzać, nie wystarczy, że to spiszemy i schowamy kartkę. Myślę też, że sami jesteśmy w stanie wyobrazić sobie idealny start albo idealne wykonanie czegoś, ale jeśli brakuje nam przygotowania technicznego, to na pewno musimy poradzić się trenera, musimy mieć zaplecze, żeby coś zrobić.

Z wizualizacją, jak z każdym treningiem, na początku jest trudno. Jest przecież wiele osób, które potrafią wyobrazić sobie co najwyżej proste obrazy.

Tak, są osoby, które mają problem, są też takie, które swobodnie wyobrażą sobie zarówno obraz, jak i dźwięk czy smak. Dzięki systematyczności i odpowiedniej praktyce można jednak wypracować u siebie wyobraźnię. Są też takie osoby, które blokują się na jednym wyobrażeniu, np. związanym z kontuzją. Stają na starcie i nie biegną dalej. Z tym trudno będzie poradzić sobie w domu, to jest na pewno pole do pracy ze specjalistą.

Tekst pochodzi z magazynu BIEGANIE marzec 2017

Chcesz być zawsze na bieżąco? Polub nas na Facebooku. Codzienną dawkę motywacji znajdziesz także na naszym Instagramie!
Zachęcamy także do słuchania naszego podcastowego cyklu „Czy tu się biega?”.
mm
Eliza Czyżewska

Podoba ci się ten artykuł?

0 / 5. 0

Przeczytaj też

Bieganie z psem to wciąż w Polsce dyscyplina niszowa. O ile traktowanie czworonoga jako dobrego kompana podczas treningu jest coraz popularniejsze, to już startowanie z nim w zawodach niekoniecznie. Chcecie zacząć biegać z psem? Zobaczcie, jak się do tego zabrać.

Bieganie z psem – czyli dwie nogi i cztery łapy

Dobra wiadomość dla zawodniczek i zawodników 16. PKO Poznań Półmaratonu. Wzorem poprzednich lat na podstawie numeru startowego w dniu biegu, 14 kwietnia, można podróżować bezpłatnie pociągami wybranych przewoźników na terenie Województwa Wielkopolskiego. Taką możliwość dają […]

Bezpłatne podróże dla uczestników 16. PKO Poznań Półmaratonu – Sprawdź szczegóły!

Gościem tego odcinka z cyklu Czy tu się biega? jest Magda Skrocka z Fundacji „Maraton Warszawski”, która opowiada o największych zaskoczeniach 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonu Warszawskiego. Gościem tego odcinka podcastu z cyklu Czy tu się biega? […]

Największe zaskoczenia 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonu Warszawskiego. Magda Skrocka z FMW

Już za miesiąc w Łodzi odbędą się Mistrzostwa Polski w maratonie kobiet i mężczyzn. Czołówka polskich biegaczy ma też powalczyć o minima na Igrzyska Olimpijskie w Paryżu, choć zadanie to będzie bardzo trudne. DOZ Maraton […]

DOZ Maraton Łódź: Wyjątkowe wyzwania i rekordowa pula nagród czekają na biegaczy

Największy w historii Polski półmaraton, 33. edycja Mistrzostw Polski w półmaratonie, jeden z największych biegów na dystansie 5 kilometrów. Podczas weekendu z 18. Nationale-Nederlanden Półmaratonem Warszawskim i New Balance Biegiem na Piątkę nie brakowało emocji […]

Rekordowy 18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski! Mateusz Kaczor bohaterem.

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski przechodzi do historii! To było niezwykłe wydarzenie. W stolicy pojawiło się 18 tys biegaczy. Na podium stanął Mateusz Kaczor, uzyskując przy tym tytuł Mistrza Polski. Mistrzynią została Monika Jackiewicz. Przydatne linki: […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski – relacja minuta po minucie

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski zapowiada się niezwykle emocjonująco m.in. ze względu na spodziewany bardzo wysoki poziom sportowy. Możemy spodziewać się zaciętej walki o zwycięstwo w biegu, rekordy tras, walki o medale mistrzostw Polski, a także […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski – kto powalczy o zwycięstwo, a kto o medale mistrzostw Polski?

Już w najbliższą niedzielę, 24 marca, w stolicy wystartuje 18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski oraz New Balance Bieg Na Piątkę. Na starcie obu biegów stanie 20 tysięcy biegaczy i biegaczek. Wydarzenie przyciąga – limit uczestników biegu […]

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski już w najbliższą niedzielę! Nadchodzi największa impreza biegowa w Polsce.