Czytelnia > Polecane > Czytelnia > Reportaże
„Dzięki Spale są medale!” – czyli o mekce polskich lekkoatletów
Centralny Ośrodek Sportu w Spale. Fot. www.spala.cos.pl
Spała to niewielka (zaledwie 400 mieszkańców) miejscowość w centralnej Polsce. A mimo to zdania „Spała to historia polskiej lekkoatletyki” nikt nie traktuje z przymrużeniem oka. Tu trenowała Szewińska, tu na obozy przyjeżdża Kszczot. Co to za miejsce?
Od dożynek do Melbourne
Pierwszy stadion w Spale został wybudowany na potrzeby… dożynek prezydenckich. Ignacy Mościcki, który miał tu swoją letnią rezydencję, wymyślił taką właśnie imprezę. Stadion wybudowano w 1928 roku jako naprawdę imponujący obiekt. Miał bieżnię o długości 460 m i trybuny mogące pomieścić ponad 10 tysięcy widzów. 7 lat później – przy okazji Światowego Zlotu Harcerzy – stadion został rozbudowany o sektor rzutów i stanowiska do skoku w dal, dzięki czemu zyskał charakter obiektu lekkoatletycznego. W tym samym czasie zaczęła działać drewniana hala widowiskowa. Niestety wojna odebrała Spale całą sportową świetność. Z nowoczesnych – na tamte czasy – obiektów nie pozostało prawie nic.
Sportowa Spała odrodziła się po wojnie – ośrodkowi powierzono funkcję centrum przygotowań polskich lekkoatletów do Igrzysk Olimpijskich w Melbourne (1956 r.), dzięki czemu zaczął się remont stadionu.
„Dzięki Spale są medale!”
Kto wymyślił to hasło – dziś już nikt nie pamięta. Spała od zawsze była miejscem, w którym zaczynało się wykuwać późniejsze krążki na imprezach międzynarodowych. Pierwszym w Spale rekordzistą Polski w konkurencji biegowej został w 1956 roku Stefan Lewandowski, który pokonał dystans 1000 m w czasie 2:22,4. Naszym sprinterkom udało się z kolei ustanowić rekord Europy. W 1965 roku Irena Kirszenstein (później Szewińska) oraz Ewa Kłobukowska przebiegły dystans 100 jardów w czasie 10,5 s.
Dla Ireny Kirszenstein-Szewińskiej ośrodek w Spale był miejscem szczególnym. To tutaj trenowała, by później odnosić spektakularne sukcesy. Jako 18-latka – w 1964 r. – zdobyła trzy olimpijskie medale na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio (sztafeta 4 x 100 m – złoto, bieg na 200 m i skok w dal – srebro). W późniejszych latach przywiozła do domu jeszcze cztery olimpijskie krążki. W swojej karierze 10 razy poprawiała rekordy świata. Na mistrzostwach Europy zdobyła łącznie 13 medali, w tym 11 w konkurencjach biegowych.
Irena Kirszenstein-Szewińska o Spale (źródło: spalamedia.pl):
Byłam świadkiem, jak krok po kroku Spała nabierała blasku. A wszystko zaczęło się od momentu, jak dyrektorem został Zbigniew Tomkowski [w 1970 r. – MT]. Powstały wówczas hotele, piękne obiekty sportowe i nowe hale. To był nasz drugi, a czasami nawet pierwszy dom. Cieszę się, że dzisiejsi lekkoatleci, tak jak kiedyś ich starsi koledzy, mają „swoją” Spałę – miejsce im życzliwe, sprzyjające kondycji fizycznej i psychicznej. Zawsze spotykamy się tutaj z niezwykłą serdecznością.
Irena Szewińska (w środku) biegnie po olimpijskie złoto na dystansie 400 m – Montreal, 1976 r. Z wynikiem 49,29 s pobiła wtedy rekord świata. Fot. PAP
Szczególną postacią w historii spalskiego sportu był Jan Mulak – wybitny trener, twórca polskiego Wunderteamu, dzięki któremu w latach 60. i 70. polscy lekkoatleci odnosili wielkie sukcesy na arenie międzynarodowej.
Jan Mulak o Spale (źródło: spalamedia.pl):
Nie przypominam sobie dokładnie, kto wpadł na pomysł, aby po raz pierwszy pojechać do Spały. Możliwe, że pomyśleliśmy o tym samym w jednym czasie z Witoldem Gerutto. Chcieliśmy coś zmienić w dotychczasowych treningach, a słyszeliśmy już wcześniej o renomie tamtejszych lasów. Trafiliśmy na ogromny stadion leśny. Stadion naturalny otoczony wysokimi sosnami. Płytę boiska porastały mchy, a wewnątrz mającej około 440 metrów bieżni, właściwie dawnego toru końskiego, rosła kępa drzew. Obiekt znajdował się całkiem na uboczu… To było jednak dobre miejsce. Zanim dotarliśmy do ośrodka w Spale, przyjeżdżali tam wyłącznie wczasowicze z ramienia Funduszu Wczasów Pracowniczych. Gospodarze ośrodka przyjęli nas z otwartymi ramionami, dając od razu do zrozumienia, że nasza obecność może im przynieść wyłączenie wiele dobrego.
Mówi się, że historia sportu w Spale to w znacznej mierze historia polskiej lekkoatletyki. Nasze reprezentacje po przygotowaniach w Spale zdobywali medale na igrzyskach olimpijskich w Rzymie, Tokio, Meksyku, Monachium, Montrealu, podczas mistrzostw Europy i mistrzostw świata.
W Spale wciąż się biega doskonale!
Dzisiaj Spała cieszy się równie dużym zainteresowaniem naszej lekkoatletycznej czołówki. Regularnie na zgrupowania przyjeżdżają tu najlepsi polscy biegacze i chodziarze, m.in. Adam Kszczot, Joanna Jóźwik, Dariusz Kuć, Karol Zalewski, Wioletta Frankiewicz, Anna Kiełbasińska, Katarzyna Broniatowska, Sofia Ennaoui czy Grzegorz Sudoł.
Skąd ta popularność Spały? Argumentów jest kilka. Miasto jest położone w centralnej Polsce – łatwo się tu dostać samochodem, z Warszawy do Spały jest ok. 115 km. Centralny Ośrodek Przygotowań Olimpijskich ma pełną infrastrukturę potrzebną naszym lekkoatletom do trenowania i regeneracji: jest stadion, nowoczesna hala, siłownia, basen, odnowa biologiczna. Mało ośrodków w Polsce może się pochwalić tak świetnym zapleczem. Zaraz za ogrodzeniem ośrodka rozpościera się las – dla biegaczy to ratunek przed nudą, da się tu zrobić 30-kilometrowe wybieganie bez powtarzania trasy. Dodatkowo Spała oferuje sporo płaskich tras – to rzadkie na tle innych popularnych ośrodków, takich jak Zakopane czy Szklarska Poręba, gdzie trudno jest zrealizować długi trening bez konieczności latania po pagórkach, co w okresie przedstartowym i startowym ma duże znaczenie. Spałę od Zakopanego czy Szklarskiej Poręby odróżnia też kameralność – to mała miejscowość, nie tak popularna turystycznie jak te dwie, daje więc ciszę i spokój umożliwiające skupienie na treningu. Ta ostatnia cecha ma też swoje minusy. Zawodnicy, którzy spędzają w Spale miesiąc czy dwa na obozie treningowym, po jakimś czasie po prostu się nudzą. Miejscowość nie oferuje im zbyt dużo rozrywek, a po ciężkich treningach trudno się wyrwać gdzieś dalej – szkoda czasu i sił brakuje.
Hala do podnoszenia ciężarów. Fot. www.spala.cos.pl
Ośrodek na medal
COS Spała umożliwia trenowanie przez cały rok. Do dyspozycji biegaczy jest stadion lekkoatletyczny z bieżnią okólną od długości 400 m (nawierzchnia tartanowa). Stadion ma pełne wyposażenie i przyznany certyfikat IAAF. Jest też odnowiona – otwarta po remoncie w styczniu 2015 r. – hala lekkoatletyczna z 200-metrową bieżnią okólną, z bieżnią prostą 60 m, aneksami siłowymi. Jest też hala z bieżnią prostą o długości 100 m.
Główna hala została zmodernizowana po 26 latach. O remoncie opowiada nam Barbara Klatka, dyrektor COS-OPO w Spale:
Głównym założeniem przebudowy hali lekkoatletycznej była wymiana istniejącej bieżni o konstrukcji betonowej na bieżnię wykonaną na własnej konstrukcji stalowej, podniesionej z odpowiednio ukształtowanymi wirażami. Podłoga wykonana została w technologii systemowego rozwiązania firmy MONDO. Całość systemu zapewnia dużą sprężystość nawierzchni, a tym samym daje możliwość uzyskiwania jeszcze lepszych parametrów biegu i ochronę zawodników przed kontuzjami.
Te zalety potwierdziła nam w rozmowie Wioletta Frankiewicz, która po nowym otwarciu hali zdążyła już odbyć w Spale dwa obozy treningowe: – Dechy noszą! Jak ci oddają, to fruniesz!
Odnowiona hala lekkoatletyczna. Fot. www.spala.cos.pl
Do ośrodka należy też wielofunkcyjna hala sportowa z salą do gier zespołowych, salą szermierki oraz siłownią do podnoszenia ciężarów, hala sportów walki, pływalnia kryta z torami o długości 25 m, 5 kortów tenisowych i 3 boiska do siatkówki plażowej.
Można też na miejscu skorzystać z zabiegów rehabilitacyjnych i odnowy biologicznej. Prowadzona jest krioterapia i kriorehabilitacja, fizykoterapia, hydroterapia, kinezyterapia. Jest komnata solna i sauna, można skorzystać z masaży klasycznych i relaksacyjnych.
Sala kinezyterapii. Fot. www.spala.cos.pl
Trenuj jak mistrzowie
Choć COS w Spale kojarzony jest głównie ze zgrupowaniami najlepszych lekkoatletów, ośrodek umożliwia pobyt i efektywny trening również amatorom. Do Spały po prostu można przyjechać, wynająć pokój i potrenować jak elita. Skorzystać można z wymienionych wyżej obiektów sportowych, wykupić sobie wyżywienie, przetestować usługi z zakresu odnowy biologicznej. Ceny różnią się w zależności od zakresu oferty, z jakiej chcemy skorzystać. Przykładowy koszt pobytu dla jednej osoby za dobę podczas weekendu (czyli w przypadku ośrodka – od czwartku do poniedziałku) wyniesie 139 zł w Internacie Olimpijczyk (149 zł w Internacie Champion i Junior), a opłata ta obejmie nocleg, trzy posiłki i korzystanie z pływalni. Trening w hali lekkoatletycznej kosztuje 15 zł za godzinę.
Ośrodek oferuje łącznie 367 miejsc noclegowych w pokojach 1 i 2-osobowych. Wszelkie informacje dotyczące rezerwacji można uzyskać pod numerem telefonu: 44 724 23 46 wew. 555, 573, 568 oraz przez maila: rezerwacja.spala@spala.cos.pl.
Pływalnia. Fot. www.spala.cos.pl
Informacje o Ośrodku Przygotowań Olimpijskich w Spale:
Strona internetowa:
Adres:
Spała, al. Prezydenta I. Mościckiego 6
97-215 Inowłódz
Kontakt:
tel.: 44 724 23 46
e-mail: cosspala@spala.cos.pl
Miesięcznik „COS się dzieje”:
Plan ośrodka:
Inne Centralne Ośrodki Sportu w Polsce:
Więcej o wszystkich COS-ach przeczytasz TUTAJ.
Za pomoc w przygotowaniu materiału dziękuję p. Barbarze Klatce, dyrektor COS-OPO w Spale.
Zachęcamy także do słuchania naszego podcastowego cyklu „Czy tu się biega?”.
