Polska – dziwny kraj: Bieganie a zdrowie [FELIETON]

Chciałbym wsadzić kij w mrowisko temacie swoistej hipokryzji dotyczącej aspektów zdrowotnych w naszym rodzimym bieganiu amatorskim. To, że sport wyczynowy de facto – nie należy do najzdrowszych – to wszyscy wiemy od dawna. Ale zawodowcy sami to wybierają i na to się godzą. To tak, jak niektórzy wybierają zawód górnika. Co innego sport amatorski. Tu wszyscy, wszem i wobec, tłumaczą, że głównym celem jest zdrowie i rekreacja! Czyżby?

Czytam regulaminy biegów masowych. Małych i dużych. I prawie w każdym na pierwszych miejscach jasno jest napisane, że jednym z celów organizacji jest propagowanie zdrowia, zdrowej kultury fizycznej, etc. W szczególności jest to cytowane w biegach, które szeroko korzystają z dotacji budżetowej, samorządowej czy też sponsoringu firm państwowych. A więc de facto korzystają z naszych wspólnych pieniędzy. W Polsce większość (jeśli nie wszystkie) biegów ulicznych jest organizowanych przy pomocy lokalnych samorządów i wspierane ze środków publicznych. I dobrze! Bo to jeden z sensowniej wydanych wspólnych obywatelskich pieniędzy. Wszystkie wskaźniki i badania dowodzą że pieniądze wydane na sport, kulturę fizyczna są dobrze spożytkowane i na pewno posłużą społeczeństwu. I będzie tych środków więcej. Bo już prawie wszędzie mamy kostkę brukową i oświetlenie. Mniej zatem lokalne samorządy będą wydawać na tzw. urbanistyczne projekty, a więcej środków przeznaczą na miękkie projekty. To szansa dla biegania, które przeżywa u nas złote czasy.

Czy jednak wszystkie te inicjatyw i drogi rozwoju naszego biegania służą zdrowiu? Tu mam kilka wątpliwości.

 1. Częste starty 

Pierwsza to bardzo popularny u nas model częstego brania udziału w zawodach. Nikt mnie nie przekona, że 7 maratonów rocznie, do tego z 9 połówek i kilkanaście mniejszych biegów – to propagowanie zdrowia. To raczej prosta droga do kłopotów zdrowotnych. Istnieje pewna grupa zapaleńców, którzy w tej metodzie znaleźli sens życia. I kolekcjonują medale i koszulki. Ale na nich patrzy dość duża grupa ludzi zaczynających swą przygodę z bieganiem. I wdraża tę modę. Modę na bieganie co niedziela w zawodach. Co gorsza w wielu amatorskich klubach biegacza (gdzie „guru” jest właśnie takim zapaleńcem) propaguje się taki styl uprawiania sportu powszechnego. Wg mnie – wszyscy trenerzy, portale poświęcone bieganiu, czy tzw. autorytety – powinni przestrzegać przed takim traktowaniem sportu amatorskiego. Ani to zdrowe, ani atrakcyjne. A w dłuższym okresie prowadzi do zmęczenia organizmu, przeciążeń, kontuzji i zwykłego zniechęcenia.

 2. Życiówki 

Mit ciągłego poprawiania i bicia rekordów. OK, progresja to sens sportu. To daje motywację, daje zadowolenie. Ale nie dajcie się zwariować. Nie każdy start to musi być życiówka. Na początku to przychodzi z łatwością. Później, jest już po górkę. No bo ile można trenować i startować pod taką presją? Poprawiajcie się, bijcie rekordy, ale nie zawsze i nie wszędzie. A po osiągnięciu pewnego wieku, 50 czy 55 lat, dajcie sobie całkowicie spokój z tą filozofią. Biegajcie dla przyjemności i dla ogólnej kondycji. Nawet jeśli utrzymacie swój poziom wynikowy – to dowód na to, że się poprawiacie.

 3. Aspekty techniczne organizacji niektórych zawodów 

Niestety obserwuję, że cześć tras, jakie proponują biegaczom organizatorzy jest zaprojektowana w sposób nieprzemyślany! To na pewno nie jest zdrowe bieganie. Wytyczenie pierwszego kilometra z górki (czasami z dość dużej) to prosta droga do degeneracji mięśni i poważnych przeciążeń. Większość amatorów nie stosuje rozgrzewki, nie umie profesjonalnie przygotować się do tak poważnych obciążeń na początku biegu. Często na trasie organizatorzy fundują nam strome podbiegi i jeszcze stromsze zbiegi! O ile sam podbieg nie jest większym zagrożeniem, to bardzo degenerujący jest niekontrolowany zbieg! Biegacze absorbują potężne przeciążenia na stawy i cały aparat ruchowy. Nie umiemy zbiegać. Tak szczerze, kto z Was trenuje zbiegi na treningach? Prawie nikt! A to bardzo duża i trudna umiejętność. A efekty tych przeciążeń pojawiają się dopiero po kilku lub kilkunastu dniach!

 4. Biegi trailowe i tzw. „adventure” 

W ostatnim okresie mamy istny boom na te niszowe konkurencje około biegowe. Też polecam swoim zawodnikom uczestniczenie w tego typu imprezach, bo prostu czasami trzeba spróbować czegoś innego. Ale do takich biegów trzeba być przygotowanym, mieć specjalistyczny sprzęt, wiedzę, i cały zasób umiejętności technicznych. A często początkujący adept w zwykłych, lekko zniszczonych butach asfaltowych, w bawełnianej koszulce, bierze udział w biegu anglosaskim w górach. Po kamieniach, błocie… Jak nie walnie kolanem w korzeń to na pewno kilkanaście dni będzie regenerował ponadrywane włókienka mięśniowe. Takie biegi to niewątpliwie przygoda i atrakcja, ale dla wysoce wytrenowanych i sprawnych osobników. Nie dla osoby biegającej 2 razy w tygodniu po 6-8 km, wieczorem po pracy, wokół swojego bloku.

 5. Antyzdrowotne konkurencje 

Wielu organizatorów, w tym kilku uważanych za tzw. autorytety, proponuje dziwne rywalizacje czy konkurencje. To niby po to, by „uatrakcyjnić” ofertę. Sztuczne napędzają frekwencję oferując wysokie nagrody. Ale nie ma możliwości by w piątek startować w biegu na milę, w sobotę w biegu na 10 km, a kończyć w niedzielę maratonem i nie beknąć za to w poniedziałek czy wtorek. Gdzie tu zdrowie, gdzie rozsądek? Kilka takich wyzwań i jestem przekonany, że kontuzja i wypalenie gotowe. Po prostu nie organizuje się zawodów w konkrecji „kto później otworzy spadochron”, bo to prowadzi wcześniej czy później do tragedii! I to wszystko z hasłami zdrowia.

Zapraszam do dyskusji. Możecie po mnie „jechać”, najlepiej anonimowo, na forach.