Przetrenowanie a stres wysiłkowy. Jak tego uniknąć?

Intensywny i długotrwały wysiłek może wpłynąć na zaburzenie homeostazy organizmu. To z kolei prowadzi m.in. obniżenia odporności i poczucia przetrenowania. Możemy jednak sobie pomóc.

W organizmie nieustannie zachodzi ogromna ilość procesów biologicznych wymagających względnie stałych warunków. Problem polega na tym, że zmienność warunków środowiska zewnętrznego otaczającego organizm znacznie się waha. Wpływ zmieniających się warunków zewnętrznych mogłoby dość szybko doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, gdyby nie jego zdolność do zachowania względnie stałego środowiska wewnętrznego. Taki stan dynamicznej równowagi wewnętrznej nazywa się homeostazą. 

Dobry stan zdrowia wymaga idealnego stanu równowagi organizmu (homeostazy) oraz sprawnych mechanizmów adaptacyjnych do zmieniających się warunków życia. Istnieje jednak wiele sytuacji, w których organizm narażony jest na działanie czynników które zakłócają jego czynności, a w sytuacji gdy ich działanie się przedłuża, są zagrożeniem dla homeostazy organizmu. Czynniki te nazywane są stresorami, a odpowiedź organizmu na ich działanie – stresem. Stresorem mogą być: złe zewnętrzne warunki fizyczne, (np. skażenie środowiska, głód, brak tlenu) oraz wewnętrzne (np. stany zapalne, wzrost temperatury ciała), negatywne czynniki wywierające wpływ na psychikę. Sportowcy (także amatorzy) borykają się bardzo często ze skutkami stresu wysiłkowego powstającego przy chronicznym, nadmiernym i nie rekompensowanym wysiłku fizycznym. Można zatem przyjąć, że stresorem może być każdy  bodziec który zagraża prawidłowej homeostazie organizmu.

Co się dzieje, gdy zostaje zaburzona homeostaza organizmu?

Długotrwały stres, a co zatem idzie permanentnie utrzymujący się poziom we krwi hormonów stresowych, prowadzi miedzy innymi, do zużycie więcej niż normalnie energii i kreuje wyższą niż normalnie koncentrację wolnych rodników, co z kolei powoduje uszkodzenie komórek i tkanek, szczególnie mitochondriów-potężnych ośrodków  energetycznych ustroju. Prowadzi to do  tak zwanej reakcji wyczerpania. Pojawiają się wtedy niekorzystne dla organizmu objawy, tj. mniejsza odporność, zaburzenia funkcjonowania takie jak na przykład: wystąpienie nadciśnienia, wrzodów żołądka, cukrzycy czy astmy.

Podstawą prewencji i tej ogólnej i tej szczegółowej jest postępowanie ograniczające, lub eliminujące szkodliwe działanie na organizm stresu, szczególnie stresu przewlekłego. Najczęściej proponowane zmiany w stylu życia to: zwiększenie aktywności fizycznej, stosowanie odpowiedniej diety, zapobieganie nadwadze i otyłości, zaprzestanie palenia papierosów i picia alkoholu, unikanie stresu. Regularna kontrola lekarska, pomiar ciśnienia tętniczego krwi i stężenia glukozy we krwi, badanie gęstości kości po 45 roku życia, poddawanie się badaniu spirometrycznemu osób z grupy ryzyka, może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia choroby z  kręgu chorób cywilizacyjnych. Równie ważnym elementem jest stosowanie suplementacji preparatami których właściwości pozwalają  utrzymywać prawidłową równowagę biologiczną ustroju, a w sytuacji stresowej, umiejętnie wspierać odpowiedź adaptacyjną organizmu w celu przywrócenia prawidłowej homeostazy i zwiększenia wydolności organizmu. Takie właściwości wykazują roślinne adaptogeny.

Stosując suplementacyjnie czynniki o właściwościach adaptogennych można się spodziewać:

• łatwiejszego przystosowanie się organizmowi się do stresu ( działanie adaptacyjne) i bardziej stabilnego utrzymania równowagi procesów zachodzących w organizmie (homeostazy);

• wzrostu odporności organizmu;

• poprawy napięcia mięśniowego, zwiększenie siły fizycznej i wydajności organizmu podczas wysiłku fizycznego, intensywnego uprawiania sportu;

• zwiększenia energii, wytrzymałości, witalności organizmu i sprawności seksualnej;

• redukcji poziomu lęku, poprawę snu która czynią bardziej regenerującym;

• przyspieszenia i poprawienia procesu rekonwalescencje po przebytych chorobach;

• poprawienia ogólnego samopoczucia, uwagi i koncentracji.

Uważa się również, że adaptogeny wspomagają trawienie oraz pracę układu oddechowego i moczowego, poprawiają funkcję wątroby, poprawiają wzrok, pomagają oczyścić organizm z toksyn. Mają wpływ na długość życia, przyczyniając się do utrzymania zdrowia i opóźnienia starzenie.

Obecnie właściwości adaptogenne wyróżniono w unikalnych roślinach, takich  jak między innymi:

Traganek (Astragalus membranaceus)

Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra)

Żeń-szeń (Panax ginseng)

Różeniec górski ( Rhodiola rosea)

Przykładem preparatu o właściwościach adaptogennych, skomponowanego z ziół leczniczych według unikalnej receptury tybetańskiej jest PADMA Plus Active – suplement diety przeznaczony dla osób aktywnych, produkowany w Szwajcarii według holistycznej receptury tybetańskiej. Jest kompozycją specjalnie dobranych, wyselekcjonowanych, wysuszonych i nieprzetworzonych owoców i ziół (również adaptogennych).