Kalendarium lipca – minione dekady w bieganiu

Lipiec to miesiąc Igrzysk Olimpijskich, a więc i wydarzeń z nimi związanych. W 1908 roku w Londynie zdyskwalifikowano Dorando Pietriego, pierwszego na mecie maratonu za pomoc w dotarciu do mety na ostatnich metrach, wiele lat później w 1932 Janusz Kusociński zdobył złoto w biegu na 10 000 m w Los Angeles. W lipcu urodził się Terry Fox – bohater Kanadyjczyków, z powodu przegrzania po biegu zmarł maratończyk Francisco Lazaro. Przedstawiamy biegowe dzieje dziesięcioleci.

1 lipca 1983 roku w wypadku samochodowym w Niedoniu zginęła Elżbieta Skowrońska-Katolik, dziewięciokrotna mistrzyni Polski w biegach na 400, 800 m, 400 m przez płotki i w sztafecie 4 x 400. Była pierwszą Polką, która przebiegła 800 m poniżej 2 minut. 22 razy ustanawiała rekordy kraju. Zdobyła złoty medal Halowych Mistrzostw Europy w biegu na 800 m w Göteborgu, wynikiem 2:02,38 ustanawiając halowy rekord starego kontynentu. Odeszła w wieku 34 lat.

1 lipca 1904 roku w amerykańskim mieście Saint Louis odbyła się ceremonia otwarcia III Letnich Igrzysk Olimpijskich, których patronem był Theodore Roosevelt (26. Prezydent USA). Impreza trwała aż do 23 listopada. Okoliczności rozgrywania igrzysk były specyficzne. Odbyły się bowiem jako wydarzenie towarzyszące wystawie światowej, zorganizowanej dla uczczenia setnej rocznicy zakupu od Francji terytorium Luizjany. Było to powodem zmiany miejsca igrzysk, które pierwotnie planowano zorganizować w Chicago. Połączenie tych dwóch wielkich wydarzeń obniżyło niestety rangę igrzysk, niewielu było uczestników spoza kontynentu, na co miało wpływ odległe położenie Saint Louis, ale też wzrost napięcia w Europie wywołany wojną rosyjsko-japońską. Wielu czołowych sportowców nie zdecydowało się na start. W igrzyskach wzięło udział 12 reprezentacji z Australii, Austro-Węgier, Francji, Grecji, Kanady, Kuby, Cesarstwa Niemieckiego, Afryki Południowej, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Węgier. Reprezentacje zza oceanu liczyły od 1 do 14 osób, z USA 523. Nie trudno zgadnąć jaki kraj wygrał w klasyfikacji medalowej… 231 medali zgarnęli sportowcy z USA, 15 Cesarstwo Niemieckie, a 6 Kanada.

1904, Igrzyska Olimpijskie Saint Louis. Fot. Autor nieznany, źródło Wikimedia Commons

1 lipca 1909 roku w Nowym Orleanie urodził się Martin Emmett Toppino – amerykański sprinter, mistrz olimpijski z 1932 roku z Los Angeles. Biegł na 2. zmianie sztafety 4 x 100 m z Robertem Kieselem, Hectorem Byerem i Frankiem Wykoffem. Chłopaki w półfinale ustanowili rekord świata wynikiem 40,6 s, a w finale poprawili go na 40,0 s, zdobywając złoty medal. Toppino ukończył Loyola University w Nowym Orleanie uzyskując magisterium z chemii. Pracował później jako chemik analityk z spółce naftowej. Zmarł 8 września 1971 roku.

1 lipca 1961 roku w Birmingham urodził się Carl Lewis amerykański sprinter i skoczek w dal, jeden z najbardziej utytułowanych zawodników w historii sportu. Jego pojedynki na 100 m podczas Mistrzostw Świata w Rzymie w 1987 i Igrzysk Olimpijskich w Seulu w 1988 z Benem Johnsonem oraz w skoku w dal podczas Mistrzostw Świata w Tokio w 1991 z Mikiem Powellem, stały się wręcz legendarne. Był o krok od rozminięcia się z lekką atletyką, gdy w 1984 został wybrany przez drużynę Chicago Bulls. Mimo to nigdy nie zagrał profesjonalnie w koszykówkę i zdecydował się rozwijać sportowo w innym kierunku. Jest jednym z najbardziej znanych wegetarian wśród biegaczy. Dziewięć razy zdobywał tytuł mistrza olimpijskiego w biegach na 100 m, 200 m, sztafecie 4 x 100 i w skoku w dal. Dziesięć razy wywalczył złoty medal mistrzostw świata. Jego rekord życiowy na 100 m to 9,86 s. W 1984 roku ustanowił rekord świata w skoku w dal na hali 8,79 m, do dziś aktualny. Przez większość część jego kariery oskarżano go o doping, jednak niczego mu wówczas nie udowodniono. W 1997 roku zakończył karierę, i dopiero w 2003 dr Wade Exum – były szef kontroli antydopingowej Amerykańskiego Komitetu Olimpijskiego ujawnił dokumenty, z których wynikało, iż Carl Lewis miał podczas Igrzysk Olimpijskich w Seulu w 1988 wynik pozytywny. Jednak, z powodu braku próbek (efektywna walka z dopingiem w lekkoatletyce rozpoczęła się dopiero pod koniec lat 90.) sprawa nie mogła zostać wyjaśniona.

Carl Lewis. Fot Wikimedia Commons/Manfred Werner. Licencja CC BY-SA 3.0

2 lipca 1941 roku w Port of Spain urodził się Wendell Adrian Mottley – polityk Trynidadu i Tobago, były minister finansów, w młodości lekkoatleta, dwukrotny medalista olimpijski z 1964 roku. Karierę lekkoatletyczną rozwijał równolegle ze studiami z ekonomii na uniwersytecie Yale. W Tokio zdobył srebro w biegu na 400 m za Amerykaninem Michaelem Larrabeem i przez Polakiem Andrzejem Badeńskim. Drugi medal – brązowy, zdobył wraz z kolegami w sztafecie 4 × 400 metrów (sztafeta Trynidadu i Tobago biegła w składzie: Edwin Skinner, Kent Bernard, Edwin Roberts i Mottley na ostatniej zmianie). Po Yale studiował na uniwersytecie Cambridge. Pracował przez kilka lat w Londynie, a w 1969 roku wrócił do Trynidadu w 1969 by poświęcić się karierze w administracji rządowej. W latach 1991-1995 pełnił funkcję ministra finansów Trynidadu i Tobago. Następnie był dyrektorem zarządzającym banku inwestycyjnego Credit Suisse w Nowym Jorku.

2 lipca 2014 roku w Los Angeles zmarł w wieku 97 lat Louis Silvie Zamperini – amerykański biegacz, olimpijczyk, który przeżył japońską niewolę w czasie II wojny światowej i przez 47 dni dryfował po Oceanie Spokojnym. W młodości niewiele wskazywało na to, że Zamperini wyrośnie na potężnego sportowca. Lepiej zapowiadał się jako początkujący przestępca. Decydującą rolę w zmianie jego stylu życia odegrał brat, Pet, który namówił go na bieganie. Okazało się, że ma talent. Czynił szybkie postępy i zaczął marzyć o udziale w igrzyskach olimpijskich. W Berlinie w trakcie zawodów, mimo że zajął dopiero 8. miejsce, zasłynął ze świetnego finiszu. Na ostatnim okrążeniu nadrobił aż 46 metrów do przewodzących stawce Finów. Zwrócił tym samym na siebie uwagę samego Adolfa Hitlera, który ponoć uścisnął mu dłoń i powiedział: „Ach, to ty jesteś tym młodym człowiekiem z szybkim finiszem”. Po wybuchu II wojny światowej, zapisał się do lotnictwa marynarki. Był jednym z ocalałych z katastrofy samolotu i jako rozbitek dryfował 47 dni po Oceanie Spokojnym. Po dobiciu do brzegu na Wyspach Marshalla dostał się do niewoli japońskiej. Wojna odcisnęła na nim ogromne piętno. Tortury i cierpienia, jakich doznał w obozie sprawiły, że zapadł na zespół stresu pourazowego, a ukojenia szukał w kieliszku. Z problemów alkoholowych udało mu się wyjść dzięki kampanii ewangelizacyjnej Billy’ego Grahama w Los Angeles. Zajął się głoszeniem Słowa Bożego, pojechał także do obozu dla japońskich zbrodniarzy wojennych w Sugamo, aby im wybaczyć. Ponoć niektórzy z nich stali się chrześcijanami. Burzliwa historia życia Zamperiniego, została opowiedziana w książce Laury Hillenbrand pod tytułem Niezłomny (Unbroken: A World War II Story of Survival, Resilience and Redemption). 25 grudnia 2014 odbyła się światowa premiera ekranizacji tejże książki w reżyserii Angeliny Jolie, na podstawie scenariusza Ethana i Joela Coenów. W Polsce premiera miała miejsce 2 stycznia 2015 roku.

Louis Zamperini. Fot. Wikimedia Commons

5 lipca 1986 roku rozpoczęły się w Moskwie I Igrzyska Dobrej Woli. Były to międzynarodowe, wielodyscyplinowe zawody powołane do życia z inicjatywy Teda Turnera, w reakcji na przedłużający się kryzys w ruchu olimpijskim, który był związany z bojkotem Igrzysk Olimpijskich w Moskwie i Los Angeles. Moskiewskie Igrzyska Dobrej Woli były pierwszą od czasów olimpiady w Montrealu tak wielką imprezą z udziałem sportowców z USA i ZSRR. Zawody rozgrywano co cztery lata, w ZSRR (później Rosji) lub USA. Swoim rozmachem i poziomem sportowym przypominały Igrzyska Olimpijskie, jednak generowały znaczne straty finansowe. Program stale modyfikowano, a niektóre dyscypliny ograniczano do 2-3 wybranych konkurencji. W 2001 imprezę przeniesiono do Australii, do Brisbane. Ale igrzyska zaplanowane na 2005 (letnie i zimowe) nie doszły już do skutku.

7 lipca 1968 roku urodził się Oluyemi Kayode, nigeryjski sprinter, srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich z Barcelony w 1992 roku w sztafecie 4 x 100 m. Dwa lata później zginął w wypadku samochodowym w Arizonie. Stadion w Ado Ekiti nosi jego imię.

7 lipca 1973 roku w Umuahia urodził się Clement Chukwu, nigeryjski sprinter, mistrz olimpijski z 2000 z Sydney. Startował wówczas w sztafecie 4 × 400 metrów i wraz z Jude Monye, Bada i Enefiok Udo-Obong zajęli 2. miejsce w finale za sztafetą Stanów Zjednoczonych. W 2008 Międzynarodowy Komitet Olimpijski zdecydował się jednak odebrać złoto Amerykanom ze względu na stosowanie dopingu przez jednego z jej członków Antonio Pettigrewa. W 2012 podjęto decyzję o przyznaniu tego medalu sztafecie nigeryjskiej. Podczas biegu finałowego panowie ustanowili rekord Afryki czasem 2:58,68, który do tej pory nie został poprawiony. Nigeryjczycy też nie byli niewiniątkami w trakcie swojej kariery. Chukwu w latach 1992-1996 miał zakaz startów z powodu dopingu.

16-20 lipca 1986 roku w Atenach odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata Juniorów w Lekkoatletyce. Od tamtej pory są rozgrywane co dwa lata w różnych miejscach na świecie, pod auspicjami Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF). Mogą w nich startować zawodnicy do 19. roku życia. W 2008 roku (8-13 lipca) impreza odbyła się w Bydgoszczy na stadionie im. Zdzisława Krzyszkowiaka. W sumie podczas trzynastu dotychczasowych edycji mistrzostw Polska zdobyła 35 medali w tym 8 złotych, 14 srebrnych oraz 13 brązowych. Tylko raz w historii, w 2010 w Moncton w Kanadzie, żaden reprezentant Polski nie stanął na podium. Pierwszy medal dla Polski podczas pierwszej edycji zdobyła męska sztafeta 4 × 100 metrów w składzie Jarosław Kaniecki, Tomasz Jędrusik, Jacek Konopka i Marek Parjaszewski.

8 lipca 1966 roku w Sokolnikach koło Tarnobrzega  urodził się Leszek Bebło – zwycięzca biegów maratońskich w Paryżu w 1993 roku i w Reims w 1992 i 1995 roku, aktualny rekordzista Polski w biegu godzinnym (20 218 m z 31 marca 1990 roku) i ośmiokrotny mistrz Polski w biegach na 5000, 10 000 m, w półmaratonie i w biegach przełajowych.

10 lipca 1968 roku w Konstantynie urodziła się Hasiba Bu-l-Marka, algierska lekkoatletka specjalizująca się w biegu na 1500 m. Została mistrzynią olimpijską w Barcelonie w 1992 roku, dwukrotnie zdobywała tytuł mistrzyni świata – w Tokio 1991 i w Göteborgu 1995. Jest pierwszym algierskim sportowcem, który zdobył złoty medal olimpijski.

11 lipca 1973 roku w Mitylenie urodził się grecki biegacz Konstandinos Kienderis, mistrz olimpijski z Sydney z 2000 roku w biegu na 200 m, mistrz świata z 2001 i 2002 roku. W 2004 był wymieniany wśród faworytów do zapalenia olimpijskiego znicza, jednak dzień przed rozpoczęciem igrzysk wybuchł skandal – Kienderis wraz z Ekaterini Tanu – medalistką igrzysk i mistrzostw Europy i świata, czołową grecką sprinterką, nie stawili się na kontrolę antydopingową. Chcąc zatuszować sprawę sfingowali wypadek motocyklowy, jednak mimo tego IAAF ich zdyskwalifikował. W 2011 został uznany przez grecki sąd winnym składania fałszywych zeznań w sprawie domniemanego wypadku motocyklowego.

13 lipca 1983 roku w Szanghaju urodził się Liu Xiang chiński płotkarz, złoty medalista olimpijski z Aten z 2004 roku. Startując wówczas w biegu na 100 przez płotki wyrównał z wynikiem 12,91 s rekord świata należący od 1993 roku do Walijczyka Colina Jacksona. W dwa lata później 11 lipca podczas mityngu Super Grand Prix IAAF w Lozannie ustanowił nowy rekord świata, osiągając 12,88 s.

Liu Xiang. Fot. Wikimedia Commons. Licencja: CC BY-SA 2.5

15 lipca 1912 roku w Lizbonie zmarł Francisco Lázaro, pierwszy w historii portugalski maratończyk olimpijski, uczestnik V Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie w 1912 roku. Podobnie jak inni sportowcy owego czasu – był amatorem, pracował jako stolarz w fabryce samochodów w Lizbonie. W czerwcu 1912 roku przebiegł maraton w 2:42:08, a wynik ten pozostał rekordem Portugalii do 1936 roku. Przed startem w Igrzyskach Lázaro posmarował ciało woskiem chcąc uchronić je przed poparzeniami słonecznymi. Pomysł ten okazał się jednak bardzo niefortunny, ponieważ zaburzył możliwość pocenia się organizmu, przez co Lázaro okropnie się przegrzał. Trzy razy upadał, po raz ostatni na 30. kilometrze, gdzie stracił przytomność i mimo reanimacji nie odzyskał jej. Przewieziono go do szpitala, jednak zmarł nad ranem następnego dnia. Lázaro był pierwszym sportowcem, który zmarł podczas nowożytnej imprezy olimpijskiej. Po zakończeniu Igrzysk na stadionie w Sztokholmie odbył się koncert charytatywny, a dochód z niego został przeznaczony na pomoc rodzinie zmarłego. Łącznie zebrano 14 tysięcy szwedzkich koron. W setną rocznicę tamtego maratonu na ulicach Sztokholmu odebrano inscenizację, a na stadionie olimpijskim w Sztokholmie odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą biegaczowi.

Francisco Lazaro. Fot. Autor nieznany, źródło Wikimedia Commons

17 lipca 1912 roku w Sztokholmie powołano Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych (IAAF).

17 lipca 1985 roku w Kamasia w Dolinie Ryftowej urodził się Moses Mosop, kenijski biegacz długodystansowy. Jego życiówka w maratonie jest powalająca – 2:03:06. Wynik ten nie mógł jednak zostać uznany za rekord świata, ponieważ został ustanowiony w Bostonie, na nieregulaminowej trasie. W 2011 roku Mosop dobiegł na metę tuż za plecami innego Kenijczyka – Geoffreya Mutaia (2:03:02). Obaj pokonali 42,195 km szybciej od oficjalnego rekordu świata należącego wówczas do Hailego Gebrselassie (2:03:59). Mosop jest ma w dorobku brązowy medal Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w biegu na 10 000 m z Helsinek z 2005 roku i zwycięstwo w maratonie w Chicago w 2011 roku, z czasem 2:05:37. Jest aktualnym rekordzistą świata w biegu na 25 000 m i 30 000 m z wynikami 1:12:25 i 1:26:47.

Moses Mosop podczas maratonu w Pradze w 2014. Fot. Chmee2. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons

17 lipca 1976 roku Królowa Elżbieta II dokonała otwarcia XXI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Montrealu. Mimo ustanowionych 32 rekordów świata, Igrzyska uznano za nieudane, w dużej mierze ze względu na bojkot imprezy przez ekipy narodowe krajów afrykańskich (jedynymi państwami reprezentującymi ten kontynent na Igrzyskach były Senegal i Wybrzeże Kości Słoniowej). Protestowano w ten sposób przeciwko niepodjęciu przez MKOL decyzji o wykluczeniu z Igrzysk reprezentacji Nowej Zelandii, której reprezentacja w rugby złamała międzynarodową izolację rasistowskiej Republiki Południowej Afryki, organizując tournée po tym kraju. Igrzyska w Montrealu były finansową klapą, a ich koszty obciążyły społeczeństwo kanadyjskie na wiele lat.

19 lipca 1980 roku rozpoczęły się w Moskwie XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie, również bojkotowane, tym razem przez większość krajów zachodnich. Pogłębiająca się zimna wojna osłabiła ducha sportowej rywalizacji. Stany Zjednoczone, Kanada, Kenia, Norwegia, RFN i wiele innych krajów zbojkotowały Igrzyska w ramach sankcji względem ZSRR za interwencję w Afganistanie. Łącznie zabrakło członków aż 63 reprezentacji państwowych. Rosjanie zainwestowali dziewięć miliardów dolarów w rozbudowę i modernizację infrastruktury i obiektów sportowych. Wszystkie koszty ponieśli organizatorzy, nie zgadzając się na współfinansowanie przez sponsorów. W różnych konkurencjach olimpijskich brało udział 5217 sportowców z 81 narodowych reprezentacji, z czego ponad 1/5 stanowiły kobiety.

19 lipca 1996 roku rozpoczęły się Igrzyska Olimpijskie w Atlancie. O organizację tej imprezy ubiegały się również Ateny, Toronto, Melbourne i Manchester oraz Belgrad. Wygrana Atlanty w finałowym starciu z Atenami wywołała sporo kontrowersji. Słynne było wówczas powiedzenie przeciwników tego wyboru którzy twierdzili, że „Olimpijska tradycja przegrała z coca-colą”. Cieniem na przebiegu zmagań sportowych położył się zamach bombowy dokonany przez Erica Roberta Rudolpha. Zginęły 2 osoby, a 111 zostało rannych.

21 lipca 1972 roku w Nairobi urodziła się Catherine Ndereba, kenijska maratonka, srebrna medalistka olimpijska z Aten i Pekinu, dwukrotna mistrzyni świata z 2003 i 2007 roku oraz wicemistrzyni świata z 2005 roku. Czterokrotnie wygrała maraton w Bostonie (2000, 2001, 2004, 2005) oraz dwukrotnie w Chicago (2000, 2001). W Bostonie w 2000 roku osiągnęła swój najlepszy wynik w maratonie 2:18.47.

Catherine Ndereba podczas maratonu w Osace. Fot. Eckhard Pecher (Arcimboldo). Licencja CC BY 2.5 na podstawie Wikimedia Commons

21 lipca 1943 roku w katastrofie lotniczej nieopodal Sitka na Alasce zginął Charles William Paddock, amerykański sprinter, dwunastokrotny rekordzista świata w biegach na 100 m, 200 m i w dystansach jardowych. Zdobył złoty medal olimpijski w Antwerpii w 1920 roku w biegu na 100 m i w sztafecie 4 x 100, srebro w biegu na 200 m. Jego największym osiągnięciem sportowym było jednak przebiegnięcie 110 jardów (100,58 m) w czasie 10,2 s w 1922 roku. Czas ten na krótszym dystansie 100 m osiągnięto dopiero w 1936, a poprawiono w 1956 roku. Paddock pracował w zarządach kilku gazet, wystąpił także w kliku filmach. Podczas II wojny światowej służył w stopniu kapitana piechoty morskiej w sztabie gen. Williama Upshura. Zginął razem z nim.

22 lipca 1949 roku w Myrskylä urodził się Lasse Virén, fiński biegacz długodystansowy, czterokrotny mistrz olimpijski, wielka postać lat siedemdziesiątych XX wieku. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium został złotym medalistą zarówno na 5000 m, jak i na 10 000 m. Na drugim z tych dystansów ustanowił przy okazji rekord świata wynikiem 27.38,40, mimo że podczas biegu przewrócił się i musiał dogonić zawodników, mając do nich aż 100 metrów straty. 14 września 1972 w Helsinkach poprawił rekord świata na 5000 m osiągając czas 13.16,4. Cztery lata później w Montrealu ponownie zwyciężył na 5000 m i 10 000 m, czego nie udało się do tej pory żadnemu innemu lekkoatlecie. Na Igrzyskach tych wystartował także w maratonie, zajmując 5. miejsce. W latach 1999-2007 zasiadał w fińskim Parlamencie z ramienia Koalicji Narodowej.

23 lipca 1974 roku w Kansas City urodził się Maurice Greene, amerykański sprinter, były rekordzista świata w biegu na 100 m. Sportowo początkowo udzielał się w futbolu amerykańskim, a do sprintów trafił za namową brata. W 1997 w Atenach wywalczył swój pierwszy tytuł mistrza świata na dystansie 100 m z czasem 9,86 sek. Tytuł mistrzowski Greene bronił jeszcze dwukrotnie – na Mistrzostwach Świata w 1999 roku w Sewilli oraz w 2001 roku w Edmonton.  W 1999 roku ustanowił rekord świata – 9,79 sek., lepszy od poprzedniego rekordowego wyniku Donovana Bailey’a aż o 0,05 sekundy. Na Igrzyskach Olimpijskich w 2000 w Sydney, Greene zdobył złoty medal na dystansie 100 m oraz w sztafecie 4 x 100 metrów. Dwa złote medale z Sewilli z 1999 roku na dystansach 100 m i 200 m były pierwszym przypadkiem w historii lekkoatletyki złota wygranego na obu dystansach na jednych mistrzostwach świata przez tego samego biegacza, wyczyn od tamtego czasu powtórzony jedynie przez jego krajanów Justina Gatlina w Helsinkach w 2005 i Tysona Gaya w Osace w 2007 oraz Jamajczyka Usaina Bolta w 2009 r. W całej karierze przebiegł 53-krotnie dystans 100 m poniżej 10 sekund. Obecnie jest ekspertem telewizji Eurosport podczas zawodów lekkoatletycznych.

23 lipca 1982 roku w Helsinkach w wieku 84 lat zmarł Erik „Erkka” Wilén, fiński płotkarz i sprinter, który w dosyć nietypowych okolicznościach stał się rekordzistą olimpijskim podczas Igrzysk w 1924 roku w Paryżu, choć nie był nawet zwycięzcą. Chociaż na metę wpadł jako trzeci w biegu na 400 metrów przez płotki, zdobył srebro, ponieważ drugi na mecie Charles Brookings ze Stanów Zjednoczonych został zdyskwalifikowany za przekroczenie toru. Zwycięzca z kolei, Morgan Taylor z USA przewrócił ostatni płotek, wobec czego jego czas 52,6 nie mógł według ówczesnych przepisów być uznany za rekord świata. Czas Wiléna 53,8 stał się nowym rekordem olimpijskim.

24 lipca 1908 roku w trakcie IV Letnich Igrzysk Olimpijskich w Londynie zdyskwalifikowano zwycięzcę biegu maratońskiego, Włocha Dorando Pietriego, któremu na ostatnich metrach na stadionie, po kilku upadkach spowodowanych wyczerpaniem, pomagali wstawać sędziowie. Olimpijskie złoto trafiło do drugiego na mecie – Amerykanina Johnny’ego Hayesa.

Dorando Pietri, Londyn 1908. Fot. The Print Collector/Print Collector/Getty Images

24 lipca 1985 roku w Chicago urodził się Aries Merritt , amerykański płotkarz, mistrz olimpijski z Londynu. W 2012 roku zdobył złoto w biegu na 110 m przez płotki i został pierwszym Amerykaninem od 1996 roku, który na Igrzyskach wygrał w tej konkurencji. 7 września tego samego roku, podczas Memoriału Van Damme 2012 w Brukseli poprawił rekord świata na 100 metrów przez płotki, należący od 2008 do Dayrona Roblesa, osiągając na mecie czas 12,80. Ten rezultat nadal jest niepobity.

Aries Merritt po biegu na 110 m przez płotki w Berlinie w 2012 roku. Fot. André Zehetbauer. Licencja CC BY-SA 2.0 na podstawie Wikimedia Commons

27 lipca 1909 roku w Memphis urodził się George J. Saling, amerykański płotkarz, mistrz olimpijski z Los Angeles z 1932 roku. Zakwalifikował się na Igrzyska do biegu na 110 m przez płotki. W półfinale i finale pokonał ówczesnego rekordzistę świata Percy’ego Bearda i wywalczył złoto. Kilka miesięcy później zginął w wypadku samochodowym w Missouri. Miał 24 lata.

27 lipca 2004 roku w Nabour w Australii zmarł Robert ” Bob” Tisdall, irlandzki płotkarz. Urodził się na wyspie Cejlon w 1907 roku. Pochodził z usportowionej rodziny. Ojciec był biegaczem, matka hokeistką (na trawie), grała również w golfa. Tisdall był jednym z tych niezwykle wszechstronnych sportowców, którzy potrafili osiągać świetne rezultaty zarówno w pchnięciu kulą, skoku w dal i biegach płotkarskich oraz sprintach płaskich. Trafił do reprezentacji Irlandii na Igrzyska Olimpijskie w Los Angeles w 1932 roku i zdobył złoto w biegu na 400 m przez płotki. Jego wynik – 51,7 s choć był lepszy od rekordu świata, nie mógł byś uznany, ponieważ Tisdall przewrócił jeden z płotków. Po tym incydencie zmieniono zasady rejestracji rekordowych wyników w biegach płotkarskich. Medal Roberta był dopiero drugim w historii złotem olimpijskim dla Irlandii – pierwsze mistrzostwo zdobył cztery lata wcześniej młociarz Pat O’Callaghan. Później Roberta nosiło po świecie – mieszkał w RPA, Tanzanii i Australii, był członkiem sztafety niosącej ogień olimpijski do Sydney na Igrzyska w 2000 roku.

Bob Tisdall. Fot. Autor nieznany. Źródło Wikimedia Commons

25 lipca 1992 roku w Barcelonie rozpoczęły się XXV Letnie Igrzyska Olimpijskie. Po raz pierwszy od wielu lat tej największej imprezy sportowej nie próbowano wykorzystać do celów innych niż sportowe. Historyczne przemiany polityczne w Europie Wschodniej związane z upadkiem rządów komunistycznych, zaowocowały odzyskaniem przez niektóre kraje – Litwę, Łotwę, Estonię i Chorwację – suwerenności oraz umożliwiły im start w Igrzyskach pod flagami narodowymi. Po zjednoczeniu obu państw niemieckich ponownie wystąpiła reprezentacja jednego kraju – Republiki Federalnej Niemiec. Sportowcy z byłych republik radzieckich po raz ostatni uczestniczyli jako jedna ekipa, w barwach Wspólnoty Niepodległych Państw, po raz ostatni na igrzyskach wystąpiła też ekipa Czechosłowacji. Republika Południowej Afryki również powróciła do rodziny olimpijskiej, po tym jak zaprzestała stosowania polityki apartheidu w swoim kraju. RPA wystawiła reprezentację mieszaną rasowo.

27 lipca 2012 roku W Londynie rozpoczęły się XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Stolica Brytyjczyków już po raz trzeci gościła tę imprezę. Poprzednie igrzyska odbyły się w 1908 i 1948 (29 lipca) roku. Wioska olimpijska i różne obiekty sportowe składające się na Olympic Park zajęły powierzchnię 2,5 km². W Igrzyskach wzięły udział reprezentacje 204 państw i niezależni sportowcy olimpijscy. W klasyfikacji medalowej zwyciężyli Amerykanie (104 krążki), na drugim miejscu byli Chińczycy (88), a na trzecim gospodarze (65). Dwa złote medale olimpijskie wywalczył dla Brytyjczyków Mo Farah, w biegach na 5000 i 10 000 m. Dziewiąty na metę maratonu dobiegł Polak – Henryk Szost,  zajmując najlepszą lokatę wśród Europejczyków.

Olympic Park w Londynie. Fot. EG Focus/ Wikimedia Commons

28 lipca 1928 roku w Amsterdamie rozpoczęły się IX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Podczas tego wydarzenia po raz pierwszy do udziału w konkurencjach lekkoatletycznych dopuszczono kobiety. Decyzję tą krytykowano bardzo ostro, nie tylko w środowiskach sportowych, ale również w Watykanie. Po raz pierwszy od zakończenia I wojny światowej do udziału w olimpiadzie zaproszono reprezentację Niemiec.

28 lipca 1958 roku urodził się Terry Fox – bohater Kanadyjczyków, który stał się ikoną biegania charytatywnego. Zebrał miliony dolarów na badania nad nowotworami podczas swojego biegu przez kraj. W wieku 22 lat zachorował na raka, wskutek czego stracił nogę. Po zakończeniu chemioterapii, postanowił zrobić coś dla innych, wspomóc naukę w walce z chorobą. Wymyślił i wraz z przyjacielem zorganizował jednoosobowy, charytatywny bieg poprzez całą Kanadę. Utykający, wsparty na protezie nogi Terry pokonywał codziennie dystans maratonu, przemawiał, zachęcał do pomocy. Jego upór, determinacja i siła woli wywołały w całym kraju ogromne poruszenie. Maraton Nadziei bo tak nazwał swoje przedsięwzięcie Terry Fox, trwał przez 143 dni, chłopak pokonał w tym czasie 5300 km przez Nową Funlandię, Nową Szkocję, Wyspę Księcia Edwarda, Nowy Brunszwik, Quebec i Ontario. Bieg zakończył gwałtowny nawrót choroby nowotworowej. Wkrótce po powrocie do szpitala Terry zmarł.

Więcej przeczytasz w artykule: Terry Fox i jego Maraton Nadziei.

31 lipca 1932 roku podczas Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles Janusz Kusociński zdobył złoty medal w biegu na 10 000 m, pokonując dystans w 30:11,4.

29 lipca 1947 roku zmarł Grantley Goulding, biegacz brytyjski, uczestnik igrzysk olimpijskich w 1896 roku w Atenach. Startował wówczas w biegu na 110 metrów przez płotki, jedynej tego typu konkurencji na Igrzyskach w Atenach. Wygrał swój bieg eliminacyjny bez problemów, z czasem 18,4 s. W finale wystartowało tylko dwóch zawodników: Goulding i Thomas Curtis z USA. Brytyjczyk był dużo lepszy technicznie od Amerykanina, jednak zdecydowanie wolniejszy. Walka była wyrównana do samego końca, jeszcze na ostatnim płotku prowadził Goulding, jednak szybkość Curtisa dała mu przewagę… 5 cm. Goulding był ponoć tak wściekły z powodu przegranej, że wsiadł w pierwszy możliwy pociąg powrotny do domu.

Na podstawie Wikipedii.