Czy maski antysmogowe nadają się do noszenia podczas pandemii koronawirusa?

Wiele osób już nosi maseczki ochronne poruszając się w przestrzeni publicznej. Pytanie tylko czy skutecznie zabezpieczają one przed zakażeniem. Niektórzy uważają, że lepszym rozwiązaniem jest używanie masek antysmogowych. Czy mają rację? Na ten temat rozmawiamy z Martą Sprawka, lekarzem stażystą, trenerem personalnym oraz instruktorką prowadzącą zajęcia przygotowujące do biegów przeszkodowych.

Zabezpieczenie przez zakażaniem innych osób

Na samym początku musimy przede wszystkim uświadomić sobie co daje nam zasłanianie dróg oddechowych – czyli noszenie masek, również powszechnie dostępnych masek antysmogowych. Otóż nie chroni nas przed koronawirusem – chroni za to innych. Człowiek wydala cząsteczki wirusa SARS-CoV-2 (koronawirusa) mówiąc czy kaszląc, jeszcze przed wystąpieniem objawów nie wiedząc o tym, że jest chory. Wtedy właśnie nieświadomie możemy zakażać innych, a maseczka stanowi mechaniczną barierę dla aerozolu z cząsteczkami wirusa.

Ponieważ Polska wkracza obecnie w szczytowy etap pandemii rozsądnym jest aby każdy zakrywał drogi oddechowe i w ten sposób chronił innych, ponieważ w tej chwili każdy może być zakażony.

Skuteczna ochrona

Przed wirusem chronią nas jedynie maski z filtrem FFP3. Tylko one będą skuteczne w kontakcie z osobą, która rozwinęła pełnoobjawowe zapalenie płuc wywołane koronawirusem. Są one obecnie zarezerwowane dla personelu medycznego, który na co dzień pracuje z pacjentami chorymi na COVID-19. Maski antysmogowe tak samo jak inne maski stanowią barierę mechaniczną i głownie zapobiegają rozsiewowi wirusa.

Są jednak badania mówiące o tym, że nawet jakakolwiek bariera ogranicza też ilość wirusa docierającego do naszego organizmu. Można więc założyć, ze takie maski w pewnym stopniu chronią również nas [1].

Z innych badań wynika natomiast, że w przypadku kontaktu z osobami bezobjawowymi, maski z filtrami FFP2/N95 również wykazują skuteczność [2].
Każda osłona dróg oddechowych zapobiega rozprzestrzenianiu się SARS-CoV-2 w momencie kiedy jesteśmy nim zakażeni. Maski bez filtra również. Należy jednak pamiętać, że ta ochrona dotyczy nas w znikomym stopniu, nosimy je głownie po to, aby chronić innych.

Maski antysmogowe i ich skuteczność

Tutaj bardzo dużo zależy od maski i tego czy posiada filtr. Najlepszą ochronę zapewniają nam maski z filtrami FFP, następnie są maseczki chirurgiczne, a na końcu bawełniane, czyli tak zwane domowej roboty [1]. Jeżeli więc mamy do czynienia z maskami posiadającymi filtry FFP, będą one większą barierą dla cząsteczek wirusa niż maseczka chirurgiczna. Pamiętajmy jednak że wszystkie maski poza FFP3, to bariera mechaniczna dla kropelek z cząsteczkami wirusa wydalanych z naszych dróg oddechowych, dzięki czemu nie zakażamy innych.

Jeśli używamy masek antysmogowych zgodnie z ich przeznaczeniem, to po opuszczeniu zanieczyszczonego przez smog terenu dalej powinniśmy ich używać, tym razem chroniąc się nawzajem przed COVID-19. Pamiętajmy jednak o tym, że większość masek będzie stanowiło głównie ochronę dla innych, a nie nas samych ponieważ maski zapobiegają rozsiewowi wirusa z naszych dróg oddechowych.

Czy maski antysmogowe mogą zastąpić inne maski ochronne?

To zależy od miejsca gdzie byłyby używane. W szpitalach, szczerze wątpię. Maski, których tam używamy, muszą mieć specjalne atesty wymagane dla sprzętu medycznego. W normalnym życiu myślę, że tak. Weźmy też pod uwagę, że nazwa maska antysmogowa jest nazwą potoczną, a ich prawidłowa nazwa to półmaski filtrujące. Te z powodzeniem są stosowane już bardzo długo w różnych gałęziach przemysłu i gospodarki [3].

Czyszczenie masek wielokrotnego użytku

CDC (Centers for Disease Control and Prevention) zaleca pranie masek w celu ich dezynfekcji. Mówimy tutaj o tych, które są wykonane ręcznie. [4]. Na stronie CDC nie znajdziemy jednak informacji o temperaturze jakiej należy użyć do czyszczenia.

Obecnie nie mamy opublikowanych dużych randomizowanych badań mówiących nam, jaka temperatura zabija koronawirusa. Na stronie WHO możemy znaleźć informację, że 56*C jest wystarczające. Inne testy wskazują jednak, że należałoby użyć wyższej temperatury, czyli 65*C, która dezaktywuje większość cząsteczek wirusa SARS-CoV-2 [5]. Pamiętajmy, że podczas takiego prania używamy również detergentu działającego jak mydło, więc nawet niższa temperatura może być skuteczna w zależności od długości prania.

Wietrzenie masek nie jest zalecane w celu ich dezynfekcji. Koronawirus potrafi utrzymać się kilka godzin na powierzchni materiału, a na elementach plastikowych w dogodnych warunkach aż 72 godzin, a takie się zdarzają w maskach antysmogowych [6].

Jeżeli jednak maska nie nadaje się do prania, a my potrzebujemy jej codziennie, spotkałam się z propozycją sterylizowania jej ciepłym powietrzem np. w słoiku, który wsadzamy do gorącej wody lub do piekarnika. Gorące powietrze (według powyższych danych ok 65*) zabije koronawirusa. Pytanie tylko czy nie uszkodzi też maski, która raczej nie jest przystosowana do takich temperatur.

Jaką maskę antysmogową kupić?

Przede wszystkim powinniśmy zwrócić uwagę na to, jak dopasowana jest do naszej twarzy, aby przeciek między skórą, a maską był jak najmniejszy. Obecnie na rynku możemy znaleźć dużą gamę rozmiarową, dzięki czemu mamy możliwość wybrać taką która będzie dobrze dopasowana, a przede wszystkim zapewni szczelność. Ważne jest również, aby taka maska była wykonana z materiału, który możemy uprać, dzięki czemu nie wystąpi problem z jej sterylizacją.

Zdaniem lekarza

Uważam, że obowiązek osłaniania dróg oddechowych wprowadzony przez rząd jest bardzo dobrym pomysłem i pomoże to ograniczyć rozsiew koronawirusa. Maski antysmogowe wydają się być lepszym rozwiązaniem niż takie zrobione w domu, ponieważ można je lepiej dopasować do twarzy, a niektóre zawierają filtr. Minusem może być ich dostępność i cena, niejednokrotnie znacznie wyższa niż tych domowych.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2440799/?fbclid=IwAR1a42dKnFcR4Kw9RTpsSyI2ZhxsFjTiT96y6Qr_sYVRVVzoEbE3rVR7wfY
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7102609/
3. Półmaski filtrujące poradnik dla konsumentów. Urząd ochrony konkurencji i konsumentów
4. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/cloth-face-cover-faq.html
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7086689/
6. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMc2004973