Doping wśród sportowców-amatorów. Skala problemu może być naprawdę duża

pixabay.com

Problem dopingu dotyczy nie tylko zawodowców, ale również sportowców amatorów. Ilu uczestników amatorskich wyścigów używa dopingu? 10, 20 a może 40 proc. jak w Niemczech? Dlaczego mimo kampanii edukacyjnych, mimo społecznego ostracyzmu, nadal stosuje się doping? Ile jeszcze musimy odnotować śmiertelnych przypadków w wyniku stosowania dopingu u sportowców amatorów, żeby zrozumieć, że droga na skróty nie ma sensu?

Co jest dopingiem?

Australijski Instytut Sportu opracował program suplementacji dla osób uprawiających sport wyczynowo, w którym wydzielił cztery grupy suplementów. W grupie A znajdują się odżywki i substancje, które wspomagają cele żywieniowe i wydolność fizyczną. Celem stosowania tych odżywek jest uzupełnienie rezerw energetycznych, wspomaganie procesów odnowy i odpowiednie nawodnienie organizmu. Do tej grupy zaliczają się żele i batony dla sportowców oraz preparaty witaminowe. Jedynie ich przedawkowanie może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia.

W grupie B znajdują się suplementy m.in. glutamina, glukozamina, probiotyki, melatonina, polecane dla sportowców, ale wymagające dalszych badań, ponieważ dotychczasowe wyniki nie potwierdzają dowodów na ich skuteczność. W grupie C umieszczono suplementy wobec których istnieją przesłanki naukowe, że nie przynoszą korzyści dla zdrowia sportowców. Są to m.in. aminokwasy rozgałęzione, karnityna, koenzym Q10, tlenek azotu, czy natleniona woda. Natomiast do grupy D zaliczają się suplementy zabronione dla sportowców, które mają negatywny wpływ na zdrowie. Do tej grupy zaliczono m.in. androstendion, 19-norandrostendion DHEA, 19-norandrostendiol, ephedra, strychnine, Tribulus terrestris i inne ziołowe suplementy mające wpływ na wzrost wolnego testosteronu we krwi oraz glicerol.

Dlaczego po doping sięgają amatorzy?

Powodów i tzw. pokus do sięgania po substancje dopingujące jest wiele. Chcemy usprawnić nasze funkcjonowanie w różnych obszarach. – Pierwszy z nich to psychika, umiejętność kontrolowania emocji, tworzenia pozytywnych emocji wokół zadania, pozytywnej samooceny. Bardzo istotne dla naszej psychiki są funkcje poznawcze czyli umiejętność logicznego myślenia, pamięć motoryczna, czy umiejętność radzenia sobie ze stresem – mówi dr n. med. Mirosława Adamus, ekspert w dziedzinie psychologii stresu, wykładowca w Szkole Głównej Turystyki i Hotelarstwa Vistula oraz Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Kolejny obszar to stan naszego organizmu, jego sprawność, siła, masa mięśniowa, wydolność, czy poziom hormonów, które warunkują sprawność i mobilizują nasz organizm – dodaje ekspert. Pokusą do sięgania po substancje niedozwolone może być również aspekt społeczny. – Udział w zawodach, nawet tych amatorskich wiąże się z oceną innych osób – uznaniem lub krytyką. Co więcej, mamy do czynienia również ze społecznym przyzwoleniem na zażywanie takich substancji. Skoro moi znajomi biorą doping i osiągają tak dobre wyniki, to znaczy, że ja też mogę iść na skróty – dodaje dr n. med. Mirosława Adamus z SGTiH Vistula. Bardzo częstym powodem sięgania po doping jest również samodoskonalenie. Forma kontrolowania naszego organizmu i powodowania coraz lepszych rezultatów, coraz wyżej stawiania sobie celów. Do tego dochodzi jeszcze rywalizacja międzyludzka, która sprawia, że chcemy poprawić rekord na odcinku, trasie, być w pierwszej dziesiątce, czy na podium.

Jak są konsekwencje brania dopingu?

Stosowanie niedozwolonych substancji w sporcie niesie za sobą nie tylko oczekiwane efekty, ale również zagrożenia. Jak pokazują wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie Polskiej Agencji Antydopingowej (POLADA), nie jest to wiedza powszechna. Około 40 proc. Polaków nie wie jak duży wpływ na ich zdrowie miałoby regularne stosowanie takich środków. Wśród sportowców amatorów widać zdecydowanie większe przekonanie o tym, że poszczególne substancje dopingujące mogą mieć poważny negatywny wpływ na zdrowie, jeśli są regularnie stosowane. Jakie mogą być zatem konsekwencje brania dopingu? – Bardzo poważne, w przypadku stosowania suplementów z grupy D, może bowiem dojść do uszkodzenia niemal wszystkich układów funkcjonalnych, zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, moczowym, pokarmowym, czy zmiany w funkcjach poznawczych – mówi dr n. med. Mirosława Adamus. Te substancje wpływają neurodegeneracyjnie, niszczą nasze komórki nerwowe, w perspektywie czasu jesteśmy mniej sprawni, mniej inteligentni, możemy przejawiać zmiany behawioralne, a nawet agresywne zachowania. Regularne stosowanie dopingu zaburza wydzielanie hormonów, a nawet powoduje bezpłodność i impotencję.

Problem dopingu wśród sportowców amatorów rośnie, ale aby go zwalczyć potrzebna jest wola dwóch stron – powszechnej zgody na współfinansowanie badań antydopingowych wśród uczestników, jak i organizatorów zawodów dla amatorów. Koszty przeprowadzenia badań są wysokie, jeśli w badaniu uwzględnimy hormony to koszt badania jednej próbki może wzrosnąć nawet do 8 tys. złotych. Kolejnym krokiem zwalczania dopingu jest kara za jego stosowanie. Najlepiej aby była najbardziej dotkliwa, może wywołałoby to jakieś zmiany.