Kontuzje biegacza: rozcięgno podeszwowe i ścięgno Achillesa [OBJAWY I LECZENIE]

Rozcięgno podeszwowe łączy się przez kość piętową ze ścięgnem Achillesa

Te dwie struktury z pewnością wielu z was dały się we znaki. Są nimi rozcięgno podeszwowe i ścięgno Achillesa. Zanim zaproponujemy sposób postępowania w przypadku wystąpienia kontuzji, postaramy się wam przybliżyć odrobinę anatomii.

Tekst: Katarzyna Kucab-Klich

Rozcięgno podeszwowe to silna struktura łącznotkankowa, składająca się z pięciu pasm, rozciągniętych od guza piętowego do podstawy palców. Spełnia funkcję stabilizacyjną dla stopy, ustawiając ją odpowiednio podczas chodu i biegu. W fazie podparcia utrzymuje stopę w ustawieniu neutralnym, podczas odbicia ustawia ją supinacyjnie.

Ścięgno Achillesa określane jest często jako najsilniejsze ścięgno ludzkiego ciała. Stanowi przyczep mięśni brzuchatego łydki i płaszczkowatego do guza piętowego, tym samym odpowiedzialne jest za zgięcie podeszwowe stopy. Energia z tego ścięgna umożliwia odbicie od podłoża.

Problemy z rozcięgnem podeszwowym i ścięgnem Achillesa mogą być związane z nieprawidłową biomechaniką stopy. Ma to miejsce w przypadku jej pronacyjnego ustawienia, ale także stopy wydrążonej. Wtedy rozcięgno zamiast stabilizować, zaczyna ulegać przeciążeniom, a i samo ścięgno Achillesa zaczyna być niesymetrycznie obciążane. Ale stopa pronująca to tylko początek góry lodowej, jest z pewnością powiązana z koślawością kolan, co z kolei wskazuje na osłabienie siły mięśnia pośladkowego wielkiego, najważniejszego „napędowego” mięśnia biegacza.
W tym miejscu odsyłamy do naszego wcześniejszego artykułu, gdzie zaproponowaliśmy testy funkcjonalne, pozwalające wychwycić słabe ogniwa ciała.

Na uszkodzenia obu struktur narażeni są biegacze, którzy realizują intensywne treningi, a wykazują wymienione powyżej zaburzenia. Przyczyn kontuzji należy także szukać w nagłej progresji objętości bądź intensywności jednostek treningowych. Mogła mieć miejsce także całkiem prozaiczna sprawa – zbyt radykalna zmiana typu obuwia, na przykład odrzucenie butów z amortyzacją na rzecz minimalistycznych, bez zachowania koniecznej ostrożności w wydłużaniu dystansów pokonywanych w nowych butach.

Objawy

Jak to zwykle bywa u biegaczy, pierwszym niepokojącym objawem entezopatii rozcięgna podeszwowego jest ból pod piętą, szczególnie tuż po wstaniu z łóżka. Zaniepokoić powinno także utrzymujące się wtedy uczucie sztywności stopy. Podobny objaw daje stan zapalny ścięgna Achillesa. Podczas treningu ból mija bądź staje się mniej dotkliwy, co tłumaczyć można chwilową poprawą ukrwienia i zwiększeniem elastyczności tkanki przy równoczesnym wydzielaniu endorfin – naturalnych środków przeciwbólowych. Stan zapalny ścięgna Achillesa wiązać się może z jego pogrubieniem, opuchlizną i miejscowym ociepleniem. Podczas ruchu stopy czasami można wyczuć charakterystyczne trzeszczenie.

Lekceważenie objawów przez dłuższy czas może doprowadzić do powstania przewlekłego stanu zapalnego, który niestety trudno się goi, bądź do częściowego naderwania, bądź nawet całkowitego zerwania rozcięgna lub ścięgna Achillesa. W najlepszym przypadku zwłóknienia, jako pozostałość po stanie zapalnym, doprowadzą do utraty elastyczności i funkcji amortyzacji stopy. Tego nie chce żaden biegacz – nawracających kontuzji i gorszych wyników.
Warto również zaznaczyć, że ze względu na bliskość anatomiczną obu struktur i ich funkcjonalną współzależność, narażone na kontuzje są obie struktury.

Ponieważ obie dolegliwości – zaniedbane – przebiegają z bólem i okresowo wyłączają z aktywności fizycznej, należy jak najszybciej znaleźć ich przyczyny i rozpocząć celowaną fizjoterapię. Powinna ona obejmować działania doraźne, zmniejszające ból i optymalizujące proces gojenia, jak również długofalowe, pozwalające unikać kontuzji w przyszłości.

Co robić, by pozbyć się kontuzji? Jakie ćwiczenia zastosować? Tego dowiesz się z tygodnika BIEGANIE nr 15/2019. Możesz go pobrać bez trudu w aplikacji mobilnej Magazyn Bieganie.