USG, RTG, MRI – badania dla biegaczy – jakie i po co?

Rentgen stóp wykonany w Carolina Medical Center

Jeśli dokucza nam kontuzja, skręciliśmy kostkę albo stale powraca ból kolana – powinniśmy się udać do fizjoterapeuty albo do ortopedy. Często zlecą nam dodatkowe badania. Kiedy robimy USG, kiedy rentgen, a w jakim przypadku rezonans magnetyczny?

Badania, takie jak USG, rezonans magnetyczny czy rentgen robimy po to żeby trafniej zdiagnozować problem. Czasami przypadki, z którymi przychodzimy do lekarza są ewidentne, a dobry fizjoterapeuta jest w stanie ocenić stan naszych tkanek przez skórę, jednak badania pozwalają się upewnić i dostrzec więcej. Np. w przypadku skręcenia kostki zwykle zaleca się szybkie zrobienie rentgena żeby ocenić czy nie doszło do pęknięcia czy złamania kości. Jakie badania mogą zalecić lekarze i fizjoterapeuci, w jakich przypadkach i dlaczego?

USG:

To badanie jest nieocenione w przypadku, gdy chcemy zdiagnozować problemy związane ze strukturami powierzchniowymi – więzadłami w stawie skokowym, po urazach skrętnych stawu skokowego, urazy mięśni, urazy ścięgien, urazy struktur powierzchniowych w stawie kolanowym – więzadła rzepki, choroby przyczepu mięśnia czworogłowego do rzepki, więzadła poboczne. Ale w przypadku struktur głębszych nie da nam obrazu sytuacji. Łąkotki, chrząstka, staw rzepkowo-udowy, więzadła krzyżowe do USG się nie nadają. USG po prostu „nie widzi” tych struktur. Np. budowa anatomiczna kolana pozwoli nam na obserwację tylko części łąkotki, jej dalsza część jest schowana zbyt głęboko. USG jest badaniem bardzo subiektywnym. Zależy od osoby, która je wykonuje i sprzętu. Sam diagnosta, który wykonuje badanie powinien się specjalizować w ocenie układu mięśniowo-szkieletowego. Specjalista od wszystkiego jest… do niczego. Często jest robione jako pierwsze badanie, bo jest tańsze niż np. rezonans i łatwo dostępne. Koszt to około 150 zł np. za staw skokowy.

USG stawu skokowego wykonane w Carolina Medical Center

RTG:

Rentgen to jedno z podstawowych badań diagnostycznych. Powinno się je wykonać zawsze jeśli coś w stawie czy kończynie boli, albo gdy nastąpił uraz – np. skręcenie stawu skokowego. Wykluczamy w ten sposób złamania, pęknięcia kości. Mimo, że na zdjęciu widać tylko kości, to możemy pośrednio wnioskować poprzez ich zmiany zwyrodnieniowe o tym, co dzieje się w innych tkankach. Rentgen powinien się opierać na konkretnych wytycznych ortopedy. Jest badaniem obiektywnym – można pójść do innego specjalisty i poprosić go o ocenę sytuacji. Zdjęcia rentgenowskie warto wykonywać aparatem cyfrowym – wtedy dawka promieniowania jest zdecydowanie mniejsza. Koszt to ok. 50-60 zł.

Rentgen stopy wykonany w Carolina Medical Center

REZONANS MAGNETYCZNY:

To najdokładniejsze z badań obrazowych. Rezonans pozwala nam „pociąć” na plasterki daną strukturę. Im cieńsze są te plasterki, tym dokładniejsze badanie. To tak, jakbyśmy chcieli znaleźć wszystkie ziarna w chlebie z soją.

Rezonans nie wymaga użycia potencjalnie szkodliwego promieniowania rentgenowskiego i jest szczególnie przydatny do wykrywania zmian chorobowych w tkankach, zwłaszcza zasłoniętych kośćmi, co wykorzystywane jest często do badania mózgu, mięśni i serca ale i np. oceny stanu chrząstek w kolanie. Obrazowanie metodą MR wykorzystywane jest w badaniach praktycznie całego ciała.

Badanie jest drogie, czasochłonne, wymaga też cierpliwości. Stworzenie każdego z „plasterków” trwa w zależności od aparatu 3-4 minuty, im dłużej trwa badanie tym plasterki są cieńsze i gęściej upakowane. Żeby zrobić rezonans stawu kolanowego potrzeba godziny. Koszty rezonansu to już kilkaset złotych, do tysiąca lub więcej – za rezonans tzw. total body.

Rezonans stawu skokowego wykonany w Carolina Medical Center

Fragment tematu numeru: „Idzie biegacz do lekarza” ze stycznia 2011.