Trenujesz w młodym wieku? Możesz ograniczać swój potencjał!

Wśród biegaczy panuje powszechne przekonanie, że wczesna specjalizacja i rozpoczęcie treningów w młodym wieku zwiększa szanse zawodnika na sukces w kolejnych latach. Jak twierdzą autorzy badania opublikowanego w European Journal of Sports Science, jest… zupełnie odwrotnie!

Zgodnie z powszechnym przekonaniem, aby odnosić sukcesy w sporcie zawodowym, sprzyjające jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie przygody z daną dyscypliną. Takie zależności możemy zaobserwować np. w tenisie ziemnym, często w piłce nożnej, motorsporcie, itd. Odnosząc to do biegania, wydawać się mogło, że zależność jest taka sama – ktoś, kto zaczyna trening w młodym wieku ma większe szanse na mistrzostwo w dorosłym życiu. To przekonanie postanowili zweryfikować autorzy badania „Deliberate Practice in Training Differentiates the Best Kenyan and Spanish Long-Distance Runners”

3 grupy biegaczy

Naukowcy swoim analizom poddali 3 grupy biegaczy z poziomu elity. Chociaż zawodnicy specjalizowali się w biegach na różnych dystansach od 5000 m na bieżni do ulicznego maratonu, to głównie według wyników na dystansie królewskim i dwukrotnie krótszym, przydzielono ich do poszczególnych grup.

Pierwsza z nich to zawodnicy z Kenii ze ścisłej światowej czołówki (wyniki w maratonie od 2:03:23 do 2:10:23 i półmaratonie od 58:54 do 1:01:10). W drugiej, określonej, jako „zawodnicy na poziomie europejskim”, znaleźli się czołowi hiszpańscy biegacze, legitymujący się rezultatami od 2:08:09 do 2:16:02 w maratonie i 1:01:18 do 1:04:46 na dystansie dwukrotnie krótszym. Trzecia grupa obejmowała hiszpańskich biegaczy z poziomu krajowego, czyli maratończyków z życiówkami od 2:17:50 do 2:25:37 i półmaratończyków od 1:04:56 do 1:11:25.

Naukowcy przeanalizowali zapiski treningowe wszystkich uczestników badania z 7 pierwszych lat od momentu rozpoczęcia przez nich treningów biegowych. Biegacze otrzymali do wypełnienia szczegółowe kwestionariusze z pytaniami dotyczącymi rozwoju ich karier, historii treningów, startów, kontuzji, itp.

Różnice w treningu

Autorzy badania zaobserwowali pewne różnice w podejściach treningowych pomiędzy reprezentantami wszystkich grup. Oprócz odnotowania tzw. biegów spokojnych, postanowili również wziąć pod uwagę to, jakie inne jednostki wykonywali w przeszłości zawodnicy. W ten sposób analizie poddano treningi tempowe (określone jako długie biegi o stosunkowo wysokiej intensywności, wykonywane w tempie półmaratońskim lub maratońskim), długie interwały (powtórzenia wykonywane w tempie biegów na 5000 – 10 000 m) i krótkie interwały (wykonywane z prędkościami pod biegi od 1500 do 5000 m).

O ile w przypadku grup tzw. europejskiej i krajowej, treningi wyglądały bardzo podobnie, o tyle inaczej sprawy miały się w przypadku grupy światowej. Nie powinno być to dużym zaskoczeniem, ponieważ ta ostatnia obejmowała Kenijczyków, zaś 2 pierwsze Hiszpanów, którzy wywodzili się z podobnej biegowej tradycji.

Główną różnicą w treningach pomiędzy Kenijczykami a Hiszpanami był większy udział treningów tempowych i krótkich interwałów u biegaczy z Afryki. Jak zaobserwowali naukowcy, w ciągu 7 lat treningów najbardziej rzucały się w oczy proporcje w biegach tempowych, których Kenijczycy wykonywali zdecydowanie więcej. To właśnie ten element, zdaniem badaczy, może być jednym z istotniejszych źródeł przewagi biegaczy z Afryki nad Europejczykami.

Różnice w wieku

Co ciekawe, chociaż zawodnicy z Kenii osiągali najlepsze wyniki, to oni najpóźniej zaczynali specjalistyczne treningi biegowe. Średnia wieku w grupie „światowej”, w jakim biegacze zaczynali trenować na poważnie wynosiła 18,9 roku. To liczba o prawe 3 lata (16,1 roku) wyższa niż w przypadku hiszpańskich biegaczy z poziomu europejskiego i o niemal 6 lat wyższa niż dla biegaczy z czołówki krajowej.

Zdaniem naukowców, liczby te pokazują, że wczesne rozpoczęcie treningów biegowych wcale nie gwarantuje sukcesów w późniejszym życiu. Dane wskazują na to, że wręcz jest odwrotnie. O ile w przypadku różnic pomiędzy grupą światową a europejską można mówić o lepszych warunkach środowiskowych, predyspozycjach genetycznych czy lepszym treningu w przypadku Kenijczyków, o tyle różnice pomiędzy grupami europejską a krajową mogą być tematem do dyskusji.

Autorzy nie stawiają wyraźnej hipotezy, dlaczego wcześniejsze rozpoczęcie treningów przez biegaczy z grupy krajowej nie sprzyjało osiąganiu przez jej przedstawicieli lepszych wyników niż reprezentantów grupy europejskiej, którzy zaczynali trenować średnio o 3 lata później. Zauważali, że w obu przypadkach realizowane programy treningowe były bardzo podobne przez ok. 5 pierwszych lat i dopiero po tym czasie widać istotne statystycznie różnice w treningu.

Później nie znaczy gorzej

Główny wniosek, jaki płynie z opisanego badania jest taki, że w przypadku biegów długodystansowych, wczesna specjalizacja nie jest wcale warunkiem koniecznym do odnoszenia sukcesów na poziomie międzynarodowym. Można wręcz zaryzykować stwierdzenie, że zbyt wczesna specjalizacja prowadzi do ograniczenia potencjału zawodnika, na co wskazują wyniki biegaczy z grupy krajowej. Nie oznacza to, że młodsi zawodnicy powinni porzucić bieganie i czekać, aż osiągną wiek bliski pełnoletności, by dopiero wtedy zacząć treningi. W młodości należy raczej traktować bieganie jako zabawę i poświęcić więcej czasu na ogólny rozwój młodego zawodnika. Przejście do systematycznych treningów specjalistycznych w późniejszym wieku, paradoksalnie może mieć lepszy wpływ na długofalową karierę biegacza.

Źródło: TY – JOUR
AU – Casado, Arturo
AU – Hanley, Brian
AU – Ruiz, Luis
PY – 2019/11/14
SP –
T1 – Deliberate Practice in Training Differentiates the Best Kenyan and Spanish Long-Distance Runners
DO – 10.1080/17461391.2019.1694077
JO – European Journal of Sport Science
ER –