Zasłabnięcia u biegaczy – sygnały ostrzegawcze i pierwsza pomoc

Nawet doświadczonemu biegaczowi może się zdarzyć, że „złoży się” na trasie zawodów. Wystarczą upał, za mocne tempo, tłok… czasem jednak przyczyna leży gdzie indziej.

Zasłabnięcia u biegaczy występują najczęściej na zawodach. Niektóre bywają niegroźne, wynikają często ze zbyt intensywnego wysiłku fizycznego. Zwłaszcza u osób, które nie biegają regularnie lub przeceniają swoje możliwości. Inne z kolei mogą wynikać z poważnych, wcześniej nieujawnionych lub niezdiagnozowanych chorób układu sercowo-naczyniowego. Wychodzą one na jaw dopiero w związku z maksymalnym wysiłkiem fizycznym i stresem, jaki ma miejsce w trakcie rywalizacji sportowej.

Zasłabnięcia u biegaczy – sygnały ostrzegawcze

Zasłabnięcia mają zazwyczaj charakter nagły i niejednokrotnie ciężko jest przewidzieć moment ich wystąpienia. Jednak niektórzy biegacze mogą doświadczać tzw. objawów „przepowiadających”, wskazujących na fakt, że z organizmem dzieje się coś niepokojącego. Najpopularniejsze objawy to: zawroty głowy, mroczki przed oczami, metaliczny posmak w ustach, nudności, bóle brzucha.

Jak się zachować, gdy ktoś zasłabnie?

Gdy biegamy w grupie, warto zwracać uwagę na osoby, które przeceniają swoje możliwości. Mają nadmiernie przyspieszony oddech, potliwość niewspółmierną do wykonywanego wysiłku, bladą skórę. Jeśli w naszej obecności ktoś zasłabnie, należy natychmiast wezwać pomoc. Zgłaszamy się do najbliższej osoby z identyfikatorem organizatora, punktu medycznego lub dzwonimy na numer 112.

Na kartach startowych lub na odwrocie numeru startowego często znajduje się także telefon alarmowy, z którego możemy korzystać w takich sytuacjach. Jeśli to możliwe, zabezpieczamy miejsce upadku, aby nikt nie wbiegł wprost na poszkodowanego. W przypadku zatrzymania krążenia (osoba nieprzytomna, bez oddechu) należy wdrożyć w miarę możliwości resuscytację lub zapytać świadków, czy ktoś potrafi udzielać pierwszej pomocy. Pamiętajmy o konieczności natychmiastowego wezwania pomocy.

UWAGA! Zasłabnięć nie można lekceważyć! Po takim epizodzie koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Zasłabnięcia u biegaczy: odwodnienie

Zbyt intensywny wysiłek, dodatkowo panująca w sezonie letnim wysoka temperatura otoczenia, brak odpowiedniego nawodnienia przed biegiem, a także w jego trakcie, może prowadzić do odwodnienia, a w konsekwencji do zasłabnięcia. Odwodnieniu mogą towarzyszyć zaburzenia gospodarki elektrolitowej pod postacią niskiego stężenia potasu, magnezu oraz sodu. To z kolei może objawiać się zawrotami głowy, omdleniem oraz uczuciem kołatania serca wynikającym z zaburzeń rytmu serca począwszy od pojedynczych, dodatkowych pobudzeń aż do groźnych komorowych zaburzeń rytmu. Dlatego należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu oraz uzupełnianiu elektrolitów przed i po intensywnym wysiłku fizycznym.

W czasie upalnych dni warto pomyśleć o odpowiednim nakryciu głowy. Warto też starać się zaplanować trening w godzinach wczesnorannych lub wieczorem. Należy unikać różnego rodzaju napojów energetycznych. Większość z nich zawiera taurynę, która wydłuża odstęp QT w EKG, co z kolei z towarzyszącymi zaburzeniami elektrolitowymi może prowadzić do wystąpienia groźnych komorowych zaburzeń rytmu serca. Ponadto kawa i alkohol „wypłukują” elektrolity z organizmu, warto więc zastanowić się, czy w okresie przedstartowym nie zrezygnować z niektórych używek.

Przyczyna 2: Kardiomiopatia przerostowa

Kardiomiopatia przerostowa jest to choroba serca, o podłożu genetycznym, dla której charakterystyczny jest przerost, często asymetryczny, mięśnia sercowego. Pierwszym objawem choroby może być właśnie zasłabnięcie, omdlenie, a nawet nagły zgon sercowy w trakcie wysiłku fizycznego. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn nagłego zgonu sercowego u sportowców.

Potwierdzenie choroby stawia się na podstawie badania lekarskiego oraz za pomocą badań obrazowych (ECHO, rezonans magnetyczny). Niekiedy cechy charakterystyczne tej jednostki chorobowej widoczne są już w spoczynkowym zapisie EKG.

Przyczyna 3: Wrodzona wada serca

Wrodzona wada serca dotycząca zastawek przyczynia się do niekorzystnych warunków hemodynamicznych panujących w sercu, a także do zmiany struktury mięśnia sercowego. Objawia się najczęściej dusznością, bólem w klatce piersiowej, ograniczeniem tolerancji wysiłku, uczuciem kołatania serca.

Przyczyna 4: Zapalenie mięśnia sercowego

W wyniku przebytej infekcji wirusowej najczęściej górnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego w przebiegu procesów autoimmunologicznych (organizm zaczyna traktować sam siebie jako wroga) dochodzi do zajęcia tkanki mięśnia sercowego. Obraz kliniczny tej choroby może być różnorodny. Od niewielkiego uszkodzenia mięśnia sercowego aż do szybko postępującej niewydolności serca z towarzyszącymi zaburzeniami rytmu. Choroba może objawiać się także bólem w klatce piersiowej, dusznością oraz uczuciem kołatania serca.

Przyczyna 5: Zatorowość płucna

W przebiegu tej choroby tworzą się skrzepliny, najczęściej pochodzące z żył kończyn dolnych, które umiejscawiają się w tętnicach płucnych powodując ograniczenie przepływu krwi, a w konsekwencji nawet ich niedrożność. Choroba objawia się najczęściej dusznością, bólem w klatce piersiowej, przyspieszoną czynnością serca, a także omdleniem.

W rozpoznaniu przydatne są badania laboratoryjne oraz tomografia komputerowa klatki piersiowej. Konsekwencją zatorowości płucnej może być nagły zgon sercowy. Zator tętnicy płucnej był właśnie przyczyną zgonu naszej mistrzyni olimpijskiej w rzucie młotem Kamili Skolimowskiej.

Przyczyna 6: Zaburzenia rytmu

Przyczyną zasłabnięcia u biegaczy, a zwłaszcza u osób biegających od dłuższego czasu, mogą być zaburzenia rytmu serca pod postacią wolnych rytmów pracy serca. Przyczyną jest nadmierna przewaga układu przywspółczulnego związana z intensywnym treningiem fizycznym. Dodatkowo mięsień sercowy osób biegających przerasta ulegając przebudowie. W wielu badaniach wykazano, że serce sportowca wykazuje skłonność także do arytmii związanych z szybką częstością pracy serca, np. migotania przedsionków. Około 40% biegaczy doświadcza bezobjawowych napadów tej arytmii.

Zasłabnięcia u biegaczy: uwaga na leki!

Leki i substancje mogące wykazywać niekorzystny wpływ na organizm w czasie biegania.

Nazwa i rodzaj substancji	Konsekwencje
Napoje energetyczne	Zaburzenia rytmu serca
Alkohol, nadmierna ilość kawy	Odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. Ibuprofen	Nasilenie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego
Syropy na kaszel z efedryną	Zaburzenia rytmu serca, bóle i zawroty głowy
Leki rozkurczowe (np. No-Spa)	Bóle i zawroty głowy, spadek ciśnienia tętniczego

Prawidłowo wykonana resuscytacja:

Pozycja boczna bezpieczna:

Pamiętajmy o konieczności natychmiastowego wezwania pomocy.

ZOBACZ TEŻ: BIEGANIE A PROBLEMY Z SERCEM